Αναζήτηση

ελάσσων, ων, ον [ἐλάσσων] ε-λάσ-σων επίθ. {ουδ. έλασσ-ον, αρσ. ελάσσ-ονος, -ονα | -ονες (ουδ. -ονα)} (λόγ.) ΑΝΤ. μείζων 1. μικρότερος (ως προς τον αριθμό, το μέγεθος): ~ων: μειοψηφία/ολομέλεια. ~ον: ποσό. ~ονες: πλανήτες. ~ονες: περιφέρειες. Χρόνος ~ των δύο ετών. Η λογική της ~ονος (= ελάχιστης) προσπάθειας (πβ. ήττων). Τα κόμματα της ~ονος αντιπολίτευσης (βλ. αξιωματική). (ως επίρρ.) Επί ~ον δαπάνες.|| (ΑΝΑΤ.) ~ων: ζυγωματικός/(θωρακικός) μυς. ~ων: πύελος. ~ον: τόξο (του στομάχου). 2. δευτερεύων, υποδεέστερος, κατώτερος: ~ων: στόχος. ~ον: θέμα/πρόβλημα. ~ονες: ποιητές. ~ονες: θεότητες/τέχνες. ~ονα: έργα. Ζήτημα ~ονος σημασίας. Διαδραματίζει ~ονα ρόλο στην υπόθεση. Τελευταίο, αλλά όχι ~ον προτέρημα του βιβλίου ... (ως ουσ.) Ανήγαγε το ~ον σε μείζον. ΑΝΤ. ανώτερος, σημαντικός.|| (ΙΑΤΡ. ελαφρύς, ήπιος, όχι σοβαρός) ~ων: (εγκεφαλική) βλάβη/(χειρουργική) επέμβαση. ~ονα: ηρεμιστικά. 3. ΜΟΥΣ. χαρακτηρισμός για τη διάκριση των διαστημάτων: ~ων: τόνος/τρόπος (βλ. τονικότητα). ~ων: συγχορδία.|| Σονάτα σε ρε ~ονα (: ενν. κλίμακα). Πβ. μινόρε. ΑΝΤ. ματζόρε ● ΣΥΜΠΛ.: ελάσσων πρόταση: ΦΙΛΟΣ. (στη λογική) η δεύτερη από τις δύο προκείμενες ενός απλού συλλογισμού. Βλ. μείζων πρόταση. [< 1,2: αρχ. ἐλάσσων 3: γαλλ. mineur, ιταλ. minore]

κύριος κύ-ρι-ος ουσ. (αρσ.) {κυρί-ου | -ων, -ους} 1. ως ευγενική αναφορά ή προσφώνηση άντρα: (για κάποιον του οποίου αγνοούμε το όνομα) Ένας γοητευτικός/ευγενέστατος/ηλικιωμένος/νεαρός ~. Σας ζητάει ένας ~. Ο ~ της φωτογραφίας της φάνηκε γνωστός. Ρωτήστε τον ~ο δίπλα. Ο εν λόγω ~ θέλησε να μείνει ανώνυμος. (στο τηλέφωνο) Με ποιον ~ο μιλάω;|| Αγαπητέ/φίλτατε ~ε ... Αξιότιμοι ~οι ... Κυρίες και ~οι ...|| (με ρ. στο γ' πρόσ., συνήθ. για πελάτη) Για δες τι θέλει ο ~. Τι θα πάρουν οι ~οι;|| (συνοδεύει επώνυμο ή/και όνομα, ιδιότητα) Ο ~ Αντρέας. (ως συντομ. κ.) Ο κ. Πετρόπουλος. (ως συντομ. κ.κ.) Οι κ.κ. Βασιλείου και Ρένεσης. Ο ~ καθηγητής/πρόεδρος ... Μάλιστα, ~ε δικαστά. 2. (λόγ.) εξουσιαστής, κυρίαρχος: ~ του κόσμου (= ο Θεός). Έγινε ο ~ του νησιού/της πόλης (πβ. αφέντης). Κάθε άνθρωπος είναι ~ της μοίρας/τύχης του. Παρέμειναν ~οι της κατάστασης/του παιχνιδιού μέχρι τέλους. Πβ. άρχοντας, βασιλιάς. 3. ΝΟΜ. κάτοχος, ιδιοκτήτης: ο ~ του ακινήτου/της επιχείρησης/των μετοχών. Βλ. συγ~. 4. άνδρας με αξιοπρέπεια, ήθος και σοβαρότητα: Είναι ~ με τα/σε όλα του. Ήταν ένας πραγματικός ~ του ελληνικού θεάτρου. Πβ. ιππότης, τζέντλεμαν. 5. προσηγορία ή προσφώνηση δασκάλου ή καθηγητή μέσης εκπαίδευσης, κυρ. από μαθητές: Με σήκωσε ο ~ στον πίνακα. ~ε, να ρωτήσω κάτι; 6. σύζυγος, οικοδεσπότης ή αφεντικό: (κυρ. παλαιότ.) Ο ~ της κυρίας. Πβ. άνδρας.|| Πότε επιστρέφει ο ~ του σπιτιού;|| (από το υπηρετικό προσωπικό) Ο ~ απουσιάζει. ● ΣΥΜΠΛ.: συμφωνία κυρίων: που δεν βασίζεται σε επίσημο έγγραφο, αλλά στον λόγο των συμβαλλόμενων: Υπάρχει ~ ~ ανάμεσα στις δύο πλευρές ότι ... [< αγγλ. gentlemen's/ gentleman's agreement, γαλλ. ~ ~, 1930] , ψιλός κύριος βλ. ψιλός ● ΦΡ.: κύριος/κυρία του εαυτού μου: ανεξάρτητος/η ή ικανός/ή να διατηρώ τον αυτοέλεγχό μου. ● βλ. κυρία [< 1,5,6: μτγν. κύριος, γαλλ. monsieur, ιταλ. signore 2,3: αρχ. κύριος 4: αγγλ. gentleman]

ματζόρε μα-τζό-ρε επίθ./ουσ. {άκλ.}: ΜΟΥΣ. μείζων τόνος: κλίμακα/συγχορδία ~. Ντο/ρε ~. ΑΝΤ. μινόρε [< ιταλ. maggiore]