ολίγος , η, ο [ὀλίγος] ο-λί-γος επίθ. {ουδ. κ. -ον} (λόγ.): λίγος. ΑΝΤ. πολύς, πολλή, πολύ ● Ουσ.: ολίγον (το): ΜΟΥΣ. χαρακτήρας ποσότητας της βυζαντινής σημειογραφίας που συμβολίζει το ανέβασμα της μελωδίας κατά ένα φθόγγο (μία φωνή). Βλ. κέντημα, πεταστή. ● ΦΡ.: εν ολίγοις/δι' ολίγων: χωρίς πολλά λόγια: Αυτά εν ολίγοις. ΣΥΝ. διά βραχέων, λακωνικά ΑΝΤ. σχοινοτενώς, εντός ολίγου: σε λίγη ώρα, σύντομα: Αναχωρούν ~ ~. ΣΥΝ. οσονούπω, ουκ ολίγος {κυρ. στον πληθ.}: πολύς: ~ ~οι ήταν οι συμμετέχοντες. Έχει απασχολήσει τα ΜΜΕ ~ ~ες φορές. Αντιμετωπίζει ~ ~α προβλήματα., προ ολίγου: πριν από λίγο: Ήρθε/πέρασε ~ ~ από εδώ. Πβ. τώρα δα/μόλις. [< αρχ. ὀλίγος]
ολιγοσακχαρίτης [ὀλιγοσακχαρίτης] ο-λι-γο-σακ-χα-ρί-της ουσ. (αρσ.) {συνηθέστ. στον πληθ.}: ΒΙΟΧ. υδατάνθρακας που προέρχεται από την ένωση ενός σχετικά μικρού αριθμού μορίων μονοσακχαριτών: όξινοι/ουδέτεροι ~ες. ~ες σόγιας. Πρωτεΐνες με ~ες. Αλυσίδα/μείγμα ~ών. Πρεβιοτικές ιδιότητες ~ών. Βλ. δι-, μονο-, πολυ, τρι-σακχαρίτης. [< αγγλ. oligosaccharide, 1930]
ολιγοσύλλαβος , η, ο [ὀλιγοσύλλαβος] ο-λι-γο-σύλ-λα-βος επίθ.: ΓΡΑΜΜ. που έχει λίγες συλλαβές: ~ος: στίχος. ~η: λέξη. Βλ. -σύλλαβος. ΑΝΤ. πολυσύλλαβος [< μτγν. ὀλιγοσύλλαβος]
αζωοσπερμία
αζωοσπερμία [ἀζωοσπερμία] α-ζω-ο-σπερ-μί-α ουσ. (θηλ.): ΙΑΤΡ. απουσία σπερματοζωαρίων από το σπερματικό υγρό ή αδυναμία παραγωγής τους: (μη) αποφρακτική/εκκριτική ~. Πρόβλημα γονιμότητας λόγω ~ας. [< γαλλ. azoospermie, αγγλ. azoospermia]
δι- & δί- & δισ-
δι- & δί- & δισ-: λεξικό πρόθημα που δηλώνει ότι κάτι διαθέτει δύο στοιχεία, είναι δύο φορές μεγαλύτερο ή διαρκεί δύο φορές περισσότερο από αυτό που εκφράζει το β' συνθ.: δι-κέφαλος/~κοτυλήδονος/~μερής/~μέτωπος/~σημία/~σύλλαβος/~ώροφος. Δί-κλινο/~κροκος/~μορφος/~πατος/~στηλος/~στιχος. Δισ-διάστατος.|| Δι-πλάσιος.|| Δι-ήμερος/δί-μηνος. Πβ. δυ-.
κέντημα
κέντημα κέ-ντη-μα ουσ. (ουδ.) {κεντήμ-ατος | -ατα} 1. δημιουργία διακοσμητικών σχεδίων σε ύφασμα με τη χρήση βελόνας και κλωστών· συνεκδ. το αντίστοιχο εργόχειρο ή σχέδιο: Ασχολείται με το ~. Πβ. κεντητική. Βλ. βελονάκι, πλέξιμο, ράψιμο, υφαντική.|| Παραδοσιακά/χειροποίητα ~ατα. ~ μηχανής. Βλ. δαντέλα, υφαντό.|| Μπλούζα/τσάντα με ~ατα (= κεντίδια). Βλ. χρυσο~.2. ΓΕΩΠ. χάραγμα του φλοιού μαστιχόδεντρου για τη συλλογή της μαστίχας και (συνεκδ. στον πληθ.) οι τομές που γίνονται για τον σκοπό αυτό. Πβ. κεντιά.3. (μτφ.) εντυπωσιακό δημιούργημα που απαιτεί μεγάλη επιδεξιότητα και τέχνη: δουλειά-~. Όμορφο κάδρο, σωστό ~. Βλ. λεπτοδουλειά, ποίηση.4. ΜΟΥΣ. χαρακτήρας ποσότητας της βυζαντινής σημειογραφίας που συμβολίζει το ανέβασμα της μελωδίας κατά δύο φθόγγους. Βλ. ολίγον, πεταστή. ● ΣΥΜΠΛ.: λευκαρίτικο κέντημα βλ. λευκαρίτικος [< αρχ. κέντημα ‘πληγή, τρύπημα, βελονιά (στο πλέξιμο καλαθιών’]
ολιγο- & ολιγό- & ολιγ-
ολιγο- & ολιγό- & ολιγ- (λόγ.): α' συνθετικό λέξεων με τη σημασία του λίγου, ελλειπούς ή αδύναμου: ολιγο-ετής/~ήμερος. Ολιγ-άριθμος (πβ. ευ-, ΑΝΤ. πολυ-).|| Ολιγο-σακχαρίτης (βλ. μονο-).|| (μτφ.) Ολιγό-ψυχος (= λιγό- κ. λιπό-, βλ. μικρό-, ολό-).
-στιχος
-στιχος, η, ο: β' συνθετικό για δήλωση αριθμού στίχων: πολύ~.|| (ουσιαστικοπ.) (Το) δί-στιχο/τετρά~.
-σύλλαβος
-σύλλαβος, η, ο: β' συνθετικό για δήλωση αριθμού ή πλήθους συλλαβών: (για λέξη) μονο-σύλλαβη/δι~/τρι~. Πολυ~.|| (σπανιότ. ΜΕΤΡ.) (ουσιαστικοπ.) (Ο) δεκαπεντα~.
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ
Πανεπιστημίου 28, 106 79, Αθήνα 210 3664700 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
