Αναζήτηση

ανέπαφος, η, ο [ἀνέπαφος] α-νέ-πα-φος επίθ. (απαιτ. λεξιλόγ.): που δεν αγγίχτηκε, δεν αλλοιώθηκε, δεν φθάρηκε: ~ος: θησαυρός. ~η: περιουσία/φύση. Τείχος που σώζεται ~ο (= ακέραιο). Πβ. άγγιχτος.|| (για πρόσ.) Ο πιλότος βγήκε ~ από τα συντρίμμια του αεροσκάφους (πβ. αλώβητος, σώος και αβλαβής). ΣΥΝ. άθικτος (1), ανέγγιχτος (1), απείραχτος (1) || ~ες: πληρωμές/συναλλαγές. [< αρχ. ἀνέπαφος, αγγλ. contactless]

εξ βλ. εκ

περιουσία πε-ρι-ου-σί-α ουσ. (θηλ.) {περιουσι-ών} 1. το σύνολο των υλικών αγαθών (χρήματα, κινητά και ακίνητα) που βρίσκονται στην ιδιοκτησία φυσικού ή νομικού προσώπου: κτηματική/χρηματική ~. Δημοτική/εκκλησιαστική/εταιρική/ιδιωτική/οικογενειακή/πατρική/σχολική ~. ~ του Κράτους (= δημόσια/κρατική ~). Κάτοχος μεγάλης ~ας. Οι διαχειριστές/διεκδικητές/καταπατητές/καταχραστές της ~ας (κάποιου). Απαλλοτρίωση/δήμευση ~ών. Η ~ του ανέρχεται/εκτιμάται σε πολλά εκατομμύρια. Η ~ του ιδρύματος προέρχεται από δωρεές. Απέκτησε/διαθέτει/κληρονόμησε/τους άφησε αμύθητη/τεράστια ~. Αύξησε/έχασε την ~ του (πβ. βιος, πλούτος, υπάρχοντα). Το κτίριο ανήκει στην ~ του Δήμου. 2. (μτφ.) ό,τι πολύτιμο, ανεκτίμητο διαθέτει κάποιος: Το καλό του όνομα είναι η ~ του. Το άρθρο αποτελεί πνευματική ~ του συγγραφέα (πβ. πνευματική ιδιοκτησία). ● ΣΥΜΠΛ.: ακίνητη περιουσία βλ. ακίνητος, κινητή περιουσία βλ. κινητός, φθορά ξένης περιουσίας/ιδιοκτησίας βλ. φθορά, φόρος περιουσίας βλ. φόρος ● ΦΡ.: εκ περιουσίας (λόγ.): από όσα ήδη γνωρίζει κάποιος, χωρίς προετοιμασία: ~ ~ (ή εκ μελέτης) απαντήσεις/γνώση., μια (ολόκληρη) περιουσία (επιτατ.): πολύ ακριβά, πολλά χρήματα: Το σπίτι τής κόστισε/στοίχισε ~ ~. Έδωσε/ξόδεψε ~ ~. [< αρχ. περιουσία ‘υπεροχή, αφθονία, πλούτη’]

πίτα πί-τα ουσ. (θηλ.) 1. ΜΑΓΕΙΡ. ψητό φαγητό ή γλυκό, συνήθ. με φύλλο ζύμης και γέμιση από διάφορα υλικά: σπιτική/χωριάτικη ~. Αλμυρές/ατομικές/γλυκές/νηστίσιμες/παραδοσιακές/χειροποίητες ~ες. ~ με σπανάκι (= σπανακόπιτα)/με τυρί (= τυρόπιτα). Βλ. -πιτα, μπουγάτσα, πεϊνιρλί, πιροσκί, τάρτα. 2. ΜΑΓΕΙΡ. πρόχειρο αρτοσκεύασμα, με πλατύ και στρογγυλό σχήμα, το οποίο ψήνεται και τρώγεται με γέμιση ή ως συνοδευτικό: αλάδωτη/τυλιχτή ~. ~ καλαμάκι/λουκάνικο/μπιφτέκι (βλ. κεμπάπ)/σουβλάκι. Γύρος με ~ (= πιτόγυρο). Αραβικές (: αραβικό ψωμί)/κυπριακές/μεξικάνικες (βλ. μπουρίτο, τορτίγια) ~ες. Βλ. γιαουρτλού, περέκ. 3. ΖΑΧΑΡ. (ειδικότ.) βασιλόπιτα. 4. (μτφ.) καθετί από το οποίο επιδιώκεται ποσοστό, λόγω του οικονομικού κυρ. κέρδους που συνεπάγεται: Μάχη των κομμάτων για την εκλογική ~. Κατέχουν μεγάλο μερίδιο στην ~ της εξουσίας/τηλεθέασης. 5. ΣΤΑΤΙΣΤ. γράφημα με τη μορφή κύκλου χωρισμένου σε τμήματα, που το μέγεθος του καθενός ποικίλλει ανάλογα με το ποσοστό με το οποίο κάθε μέρος συμμετέχει στο σύνολο. Πβ. κυκλικό διάγραμμα. ● Υποκ.: πιτάκι (το): ~ια καλαμποκιού/με κιμά. Τηγανητά ~ια. Βλ. κασερο~, κοτο~, κρεατο~, λουκανικο~, (σπανακο)τυρο~., πιταράκι (το), πιτούλα (η): στις σημ. 1,2. ● ΣΥΜΠΛ.: μοίρασμα/μοιρασιά της πίτας: διανομή αγαθών, κερδών ή αρμοδιοτήτων: Έμειναν έξω από τη ~ ~ των μεγάλων έργων. ● ΦΡ.: από πίτα που δεν τρως, τι σε νοιάζει/μέλει κι αν καεί (παροιμ.): δεν χρειάζεται να ενδιαφέρεσαι για κάτι από το οποίο δεν πρόκειται να έχεις προσωπικό όφελος., γίνομαι/είμαι πίτα (μτφ.-προφ.) 1. χάνω την επαφή με την πραγματικότητα λόγω υπερβολικής μέθης ή χρήσης ναρκωτικών: Έγινε ~ (στο μεθύσι). ΣΥΝ. γίνομαι/είμαι στουπί/σκνίπα/φέσι/κουρούμπελο/λιώμα/ντέφι/ντίρλα/λιάρδα/κουνουπίδι 2. {στο γ' πρόσ.} ισοπεδώνομαι λόγω σφοδρής σύγκρουσης, καταστρέφομαι ολοσχερώς: Το αυτοκίνητο έγινε ~ (πβ. χαλκομανία). ΣΥΝ. γίνομαι λιώμα (1), και την πίτα ολόκληρη/σωστή/αφάγωτη και τον σκύλο χορτάτο (παροιμ.): για πρόσωπο που τα θέλει όλα δικά του, χωρίς απώλειες., κάνει κάτι πίτα: (συνήθ. για οχήματα) το πλακώνει ή συγκρούεται μαζί του και το καταστρέφει ολοσχερώς: Η νταλίκα έπεσε πάνω στο αυτοκίνητο και το έκανε ~., κομμάτι/μερίδιο από την πίτα & (σπάν.) από την τούρτα (μτφ.): ποσοστό, συνήθ. χρηματικό ποσό, που διεκδικεί κάποιος από το μοίρασμα ενός αγαθού: Απέσπασαν/επιθυμούν ~ ~ των επιδοτήσεων. Κέρδισε ~ ~ της αγοράς., πέσε πίτα να σε φάω (παροιμ.): όταν κάποιος περιμένει να γίνει κάτι από μόνο του, χωρίς να καταβάλει ο ίδιος καμία προσπάθεια: Η επιτυχία δεν είναι ~ ~, χρειάζεται πολλή δουλειά. , ξαναμοιράζω την πίτα βλ. ξαναμοιράζω [< μεσν. πίτα, πβ. αγγλ. pita (bread), 1946, γαλλ. ~, 1975, ιταλ. ~, 1990 4: αγγλ. pie 5: αγγλ. pie chart, 1922]