παραδειγματικός , ή, ό πα-ρα-δειγ-μα-τι-κός επίθ. 1. που χρησιμεύει ως παράδειγμα, υποδειγματικός: ~ή: ανάλυση (ενός θέματος)/δράση/εξυπηρέτηση/εφαρμογή (μιας μεθόδου)/ικανότητα/συμπεριφορά/φιλοξενία. ~ό: ήθος. Ασκεί τα καθήκοντά του με ~ό τρόπο. Μελέτη ~ών περιπτώσεων. Πβ. άρτιος, άψογος, εξαιρετικός, πρότυπος, τέλειος.|| (για πρόσ.) ~ός: ηγέτης/πατέρας.2. που αποσκοπεί στον παραδειγματισμό: ~ή: καταδίκη/ποινή. ~ά: μέτρα. Ζήτησαν την ~ή τιμωρία των ενόχων. Πβ. σωφρονιστικός.3. ΓΛΩΣΣ. που αναφέρεται στο σύνολο των γλωσσικών στοιχείων τα οποία μπορούν να υποκατασταθούν το ένα από το άλλο σε συγκεκριμένο γλωσσικό περιβάλλον: ~ άξονας (= άξονας των ~ών σχέσεων). Βλ. συνταγματικός. ● επίρρ.: παραδειγματικά & (σπάν.-λόγ.) -ώς [-ῶς] [< 1,2: μτγν. παραδειγματικός 3: γαλλ. paradigmatique, περ. 1960, αγγλ. paradigmatic, 1948, γερμ. paradigmatisch]
συνταγματικός
συνταγματικός, ή, ό συ-νταγ-μα-τι-κός επίθ. 1. ΝΟΜ.-ΠΟΛΙΤ. που σχετίζεται ή συμφωνεί με το Σύνταγμα μιας χώρας, που ρυθμίζεται ή απορρέει από αυτό: ~ός: θεσμός/νομοθέτης/νόμος/περιορισμός/ρόλος/χάρτης (= Σύνταγμα). ~ή: αλλαγή/αναθεώρηση/Αρχή/διάταξη/εκτροπή/επιταγή/θεμελίωση/θέσπιση/ισχύς/κατοχύρωση/μεταρρύθμιση/μοναρχία/παραβίαση/πρακτική/πράξη/πρόβλεψη/συνθήκη/τροπολογία/υποχρέωση. ~ό: δικαίωμα/κείμενο/πλαίσιο/πραξικόπημα. ~ές: εγγυήσεις/ελευθερίες. ΑΝΤ. αντισυνταγματικός 2. ΓΛΩΣΣ. που αναφέρεται στις (φωνολογικές, μορφολογικές, σημασιολογικές, συντακτικές) σχέσεις των γλωσσικών στοιχείων μεταξύ τους, όπως αυτά συνεμφανίζονται μέσα στον λόγο: ~ άξονας (= άξονας των ~ών σχέσεων). Βλ. παραδειγματικός. ● επίρρ.: συνταγματικά & (λόγ.) -ώς [-ῶς] ● ΣΥΜΠΛ.: Συνταγματικό Δίκαιο: ΝΟΜ. κλάδος που έχει ως αντικείμενο τη μελέτη και ερμηνεία του Συντάγματος μιας χώρας., Συνταγματικό Δικαστήριο: που ελέγχει την τήρηση του Συντάγματος σε ένα πολίτευμα, κυρ. από τους φορείς της εξουσίας., συνταγματική/συντακτική συνέλευση βλ. συντακτικός, Συντακτική/Συνταγματική Βουλή βλ. συντακτικός [< 1: γαλλ. constitutionnel 2: γαλλ. syntagmatique, 1906, αγγλ. syntagmatic, 1937]
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ
Πανεπιστημίου 28, 106 79, Αθήνα 210 3664700 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.