πο-δό-σφαι-ρο ουσ. (ουδ.) {-ου (λόγ.) -αίρου}: ΑΘΛ. άθλημα στο οποίο συμμετέχουν δύο αντίπαλες ομάδες έντεκα παικτών και νικήτρια ανακηρύσσεται η ομάδα που θα πετύχει τα περισσότερα γκολ: γυναικείο/ερασιτεχνικό ~. Αγώνες/γήπεδο/πρωτάθλημα ~αίρου. Η ομορφιά του ~αίρου. ~ σάλας (: παίζεται με πέντε παίκτες από κάθε ομάδα). Τουρνουά μίνι ~αίρου (= μουντιαλίτο).|| Επιτραπέζιο ~ (= ποδοσφαιράκι). Βλ. ΟΠΑΠ.|| (μέθοδος ή τρόπος παιξίματος) Αμυντικό/επιθετικό/θεαματικό ~. Παίζει καλό ~.Πβ. Ο βασιλιάς των σπορ, η στρογγυλή θεά. ΣΥΝ. μπάλα (2), φούτμπολ ● ΣΥΜΠΛ.: ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο: σύστημα στο οποίο όλοι οι παίκτες μπορούν να παίξουν ως αμυντικοί, μέσοι ή επιθετικοί, αλλάζοντας θέσεις ανάλογα με την εξέλιξη του αγώνα. [< αγγλ. total football, 1978] ● ΦΡ.: πέντε επί πέντε βλ. πέντε [< αγγλ. football, γαλλ. ~, 1888]
ποδοσφαιρομάνα πο-δο-σφαι-ρο-μά-να ουσ. (θηλ.) (προφ.): για πόλη (σπάν. χώρα) που παραδοσιακά βγάζει ποδοσφαιριστές ταλέντα και έχει σπουδαίες ομάδες ποδοσφαίρου. Βλ. -μάνα, μπασκετομάνα.
ποδοσφαιροπατέρας πο-δο-σφαι-ρο-πα-τέ-ρας ουσ. (αρσ.) (προφ.): παράγοντας που πατρονάρει τον χώρο του ποδοσφαίρου. Βλ. -πατέρας.
ποδοσφαιροποίηση πο-δο-σφαι-ρο-ποί-η-ση ουσ. (θηλ.) (μειωτ.): η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του ποδοσφαιροποιώ: ~ της πολιτικής ζωής. Βλ. χουλιγκανισμός, -ποίηση.
ποδοσφαιροποιώ [ποδοσφαιροποιῶ] πο-δο-σφαι-ρο-ποι-ώ ρ. (μτβ.) {ποδοσφαιροποι-εί, -ώντας | -ησε, -ήσει, -είται, -ήθηκε, -ηθεί, -ημένος, συνήθ. μεσοπαθ.} (μειωτ.): μεταφέρω σε μια κατάσταση τις συνθήκες και τις συμπεριφορές που επικρατούν σε ποδοσφαιρικό αγώνα. Βλ. -ποιώ.
ποδοσφαιρόφιλος , η, ο πο-δο-σφαι-ρό-φι-λος επίθ.: που του αρέσει πολύ το ποδόσφαιρο: ~ο: κοινό.|| (ως ουσ.) Φανατικός ~. Βλ. ποδοσφαιρόπληκτος, φίλαθλος, -φιλος.
-μάνα
-μάναβ' συνθετικό θηλυκών ουσιαστικών για τον χαρακτηρισμό 1. της μάνας: αγορο~/μικρο~/μωρο~. Καλο~/ψυχο~.|| (για περιοχή ή πόλη) Λεβεντο~ (πβ. -γέννα)/φτωχο~.2. (σπάν.-μεγεθ.) του πιο μεγάλου μεταξύ ομοειδών: (ΖΩΟΛ.) καβουρο~.
-πατέρας{συνήθ. στον πληθ.} λεξικό επίθημα ουσιαστικών που δηλώνει πρόσωπο που 1. (αρνητ. συνυποδ.-μειωτ.) εμφανίζεται ως προστάτης: αγροτο~/αθλητο~/διαιτητο~/εθνο~/εργατο~/μαθητο~/φοιτητο~.2. χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση ή ιδιότητα: κρασο~.|| Ψυχο~.
πέντε
πέντεπέ-ντε αριθμητ. απόλ. {άκλ.} 1. ο ακέραιος φυσικός αριθμός 5 ή το σύνολο πέντε μονάδων: ~ διά/επί/πλην/συν δύο. Τρία και δύο ίσον/κάνουν ~. ~ τοις εκατό (5%). Αναλογία ένα προς ~.|| (ως επίθ.) ~ κεφάλαια (του βιβλίου)/μέρες/μήνες/χρόνια. ~ εκατομμύρια/χιλιάδες ευρώ/κάτοικοι. Ανά/κάθε ~ ώρες ...2. πέμπτος: στη σελίδα ~. Στις ~ του μηνός (= την πέμπτη μέρα). -Τι ώρα είναι; -~ ακριβώς. ● Ουσ.: πέντε (το) 1. ο ακέραιος αριθμός 5, το σύμβολό του και οτιδήποτε τον φέρει ως διακριτικό του: Μέτρησα μέχρι το ~. Βάζω τον διακόπτη στο ~.|| (ως βαθμός:) Μου έβαλε/πήρα ~.|| Μένει στο ~ (: δωμάτιο ξενοδοχείου).|| (στην τράπουλα) Το ~ κούπα/μπαστούνι.2. το 2005 ή το 1905: τον Αύγουστο του ~.3. (+ στα/τα) η ηλικία των πέντε περίπου ετών: Έκλεισε/πάτησε τα ~. Είναι γύρω/κοντά στα ~. ● ΦΡ.: (στο) παρά πέντε & (στο) παραπέντε: την τελευταία στιγμή: Πρόλαβαν ~ ~. ΣΥΝ. στο νήμα, στο παρακάτι, στο τσακ/στο τσαφ, πάρε πέντε (να μη σ' τα χρωστάω): όταν κάποιος μουντζώνει άλλον., πέντε επί πέντε & ποδόσφαιρο πέντε επί πέντε: ΑΘΛ. που παίζεται σε γήπεδο μικρότερων διαστάσεων από το κανονικό, ενώ κάθε ομάδα αποτελείται από πέντε παίκτες., αφήνω/παρατώ κάποιον στο(ν) δρόμο βλ. δρόμος, κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει βλ. κάλλιο, σκορπώ/σκορπίζω κάτι/κάποιον στους τέσσερις/πέντε ανέμους/στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα βλ. άνεμος [< αρχ. πέντε]
-ποιώ
-ποιώ(λόγ.) β' συνθετικό ρημάτων με τη σημασία του 1. κάνω κάτι: αξιο~ (βλ. -λογώ)/γνωστο~/ενοχο~/εντατικο~/ποινικο~.|| (με πρόθ.) Εκ~.2. δίνω συγκεκριμένη μορφή: ψηφιο~.
χουλιγκανισμός
χουλιγκανισμόςχου-λι-γκα-νι-σμός ουσ. (αρσ.): ο τρόπος δράσης των χούλιγκαν: ποδοσφαιρικός ~. Έξαρση του ~ού. Κρούσματα ~ού. Προσπάθειες να αντιμετωπιστεί/καταπολεμηθεί ο ~ των γηπέδων. Εμπλέκεται σε ~ούς (= βανδαλισμούς). Βλ. βία, φανατισμός.|| (μτφ.) Πολιτικός ~. Βλ. ποδοσφαιροποίηση, τραμπουκισμός, -ισμός. [< αγγλ. hooliganism]
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ
Πανεπιστημίου 28, 106 79, Αθήνα 210 3664700 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
