Αναζήτηση

εκφορά [ἐκφορά] εκ-φο-ρά ουσ. (θηλ.) 1. (απαιτ. λεξιλόγ.) διατύπωση γνώμης: ~ θέσεων/κρίσης/σκέψεων (= έκφραση). Πβ. απόφανση. 2. ΓΛΩΣΣ. άρθρωση, παραγωγή ομιλίας: σωστή ~ των λέξεων. ~ συμφώνων/φωνηέντων. Άτομα με δυσκολίες στην ~ του λόγου. Πβ. προφορά. 3. ΓΡΑΜΜ. τρόπος σύνταξης: ~ προτάσεων. 4. (λόγ.) μεταφορά του νεκρού με πομπή στον τόπο ταφής. Βλ. πρόθεση. [< αρχ. ἐκφορά]

κόλαση κό-λα-ση ουσ. (θηλ.) 1. ΘΡΗΣΚ. τόπος αιώνιας τιμωρίας των αμαρτωλών μετά τον θάνατό τους: ~ και παράδεισος. Τα βασανιστήρια/οι δαίμονες/οι δυνάμεις/τα καζάνια/οι φλόγες/οι φωτιές της ~ης. Θα πας στην ~. Ο Διάβολος και η ~. Βλ. Άδης, Τάρταρα. ΑΝΤ. παράδεισος (2) 2. (μτφ.-επιτατ.) συνθήκες ή χώρος όπου επικρατεί μεγάλη δυστυχία, ταλαιπωρία, καταστροφή: πύρινη ~ (= μεγάλη πυρκαγιά). Ημέρα/νύχτα ~ης (εξαιτίας του καύσωνα). Η ~ των ναρκωτικών/του πολέμου/των φυλακών. Η ζωή τους είναι/έχει γίνει πραγματική ~ (: ανυπόφορη). Ζει την προσωπική του ~ (πβ. δράμα). Σε ~ μετατράπηκαν οι διακοπές μας. Πενήντα σπίτια αποτεφρώθηκαν, σωστή ~!|| (ως παραθετικό σύνθ.) Γήπεδο-~ (: όπου επικρατεί μεγάλη αναταραχή, πανικός). 3. (αργκό) για κάτι πολύ ωραίο, στο οποίο δεν μπορεί να αντισταθεί κανείς: βλέμμα/γλυκό σκέτη ~. ● ΣΥΜΠΛ.: κόλαση του Δάντη/δαντική κόλαση (μτφ.): φρικιαστική κατάσταση, μεγάλη καταστροφή: Σκηνές που θύμιζαν ~ ~ εκτυλίχθηκαν στη βομβαρδισμένη πρωτεύουσα., άρχοντας του σκότους βλ. άρχοντας, οι πύλες της κολάσεως/του Άδη βλ. πύλη ● ΦΡ.: από την κόλαση στον παράδεισο & από τον παράδεισο στην κόλαση: για τη ριζική μεταβολή μιας κατάστασης από το χειρότερο στο καλύτερο (ή αντιστρόφως): Η ομάδα βρέθηκε/γύρισε/επέστρεψε/πήγε ~ ~ με γκολ που σημείωσε στο τελευταίο λεπτό της παράτασης., έγινε κόλαση/της κολάσεως (αργκό): έγινε χαμός: ~ ~ στο χθεσινό ντέρμπι. ΣΥΝ. έγινε/γίνεται το έλα να δεις, εδώ είναι η κόλαση, εδώ και ο παράδεισος: ο άνθρωπος τιμωρείται ή ανταμείβεται αντίστοιχα για τις πράξεις του, όσο ζει στη Γη. ΣΥΝ. όλα εδώ πληρώνονται/εδώ πληρώνονται όλα, ο δρόμος για/προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις: τα καταστροφικά αποτελέσματα μπορεί να προέρχονται από καλούς στόχους. [< γερμ. Der Weg zur Hölle ist mit guten Vorsätzen gepflastert] , όταν/τη μέρα που θα παγώσει η κόλαση (μτφ.-εμφατ.): για να δηλωθεί ότι κάτι είναι ανέφικτο ή πάρα πολύ δύσκολο να συμβεί: Μόνο ~ ~ θα του ξαναμιλήσω. [< αγγλ. when/until hell freezes (over), 1919] , να/θα καείς στην κόλαση! βλ. καίω, του κάνω τη ζωή δύσκολη/κόλαση/μαρτύριο/μαύρη/πατίνι/ποδήλατο βλ. ζωή [< 1: αρχ. κόλασις 'τιμωρία']

μόριο μό-ρι-ο ουσ. (ουδ.) {μορί-ου} 1. ΧΗΜ. ομάδα (δύο τουλάχιστον) ατόμων (του ίδιου ή διαφορετικών στοιχείων) ενωμένων με χημικό δεσμό· το ελάχιστο σωματίδιο στο οποίο μπορεί να διασπαστεί μια ουσία χωρίς να χάσει τις (χαρακτηριστικές) ιδιότητές της: ανόργανο/διατομικό/οργανικό/ουδέτερο/πολικό/ραδιενεργό/χημικό ~. Δομή/ιδιότητες/μορφολογία ~ου. Συστατικά ~α (ουσίας, σώματος). ~α DNA/νερού/πρωτεΐνης. Tο ~ μιας χημικής ένωσης αποτελείται από άτομα. Το ~ έχει σταθερή ατομική σύνθεση και μάζα. Ανακαλύφθηκε ~ που σχετίζεται με τον ιό .../με το σύνδρομο ... Βλ. γραμμο~, μακρο-, μικρο-μόρια. 2. {συνήθ. στον πληθ.} μονάδα βαθμολογίας σε εξετάσεις ή σε περιπτώσεις αξιολόγησης των δημοσίων κυρ. υπαλλήλων: ~α περιοχής/περιφέρειας. Συγκέντρωση/σύνολο/υπολογισμός ~ων. ~α για επαγγελματική εξέλιξη/μετάθεση/πρόσληψη. Οι βάσεις ανέβηκαν/κατέβηκαν (πενήντα, εκατό) ~α. Έχασα τη σχολή που θέλω για λίγα ~α! Πήρα οργανική θέση σε περιοχή (που μου δίνει) έξι ~α. 3. ΑΝΑΤ. τα (εξωτερικά) γεννητικά όργανα του ανθρώπου ή γενικότ. οποιοδήποτε τμήμα οργανισμού: ανδρικό (πβ. πέος)/γυναικείο (πβ. αιδοίο) ~.|| Ζωικό/φυτικό ~. 4. ΓΡΑΜΜ. άκλιτη λέξη, συνήθ. χωρίς λεξική σημασία, που συνδέει όρους και προτάσεις και βοηθά στον σχηματισμό εγκλίσεων και χρόνων: αρνητικό (: δεν, μη)/δεικτικό (: να)/δυνητικό/εγκλιτικό/επιτατικό (: δα)/ερωτηματικό (: μήπως, άραγε)/καταφατικό/μελλοντικό (: θα)/προτρεπτικό (: ας)/στερητικό (: α-) ~. Πβ. δείκτης. Πραγματολογικά ~α (: σύνδεσμοι, επιρρήματα, επιφωνήματα, προθέσεις). 5. το ελάχιστο ή πάρα πολύ μικρό τμήμα, η ελάχιστη ποσότητα ύλης: ~α γύρης/σκόνης. ~α που αιωρούνται στον αέρα. Πβ. σωματίδιο. ● ΣΥΜΠΛ.: μαλακά μόρια: ΑΝΑΤ. τα διάφορα μέρη του σώματος, εκτός από τα οστά: κακώσεις ~ών ~ων., αχώριστα μόρια βλ. αχώριστος, βεβαιωτικό επίρρημα/μόριο βλ. βεβαιωτικός [< 3, 4: αρχ. μόριον, γαλλ. molécule, αγγλ. molecule] ΜΟΡΙΟ