αιμοληψία [αἱμοληψία] αι-μο-λη-ψί-α ουσ. (θηλ.): ΙΑΤΡ. λήψη αίματος από ασθενή ή αιμοδότη για εξέταση ή μετάγγιση αντίστοιχα: κινητή μονάδα ~ας. Εθελοντική αιμοδοσία και ~. Βλ. -ληψία. [< γαλλ. prise de sang]
αιμόλυση [αἱμόλυση] αι-μό-λυ-ση ουσ. (θηλ.) & αιμολυσία: ΙΑΤΡ. βλάβη ή καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων με απελευθέρωση της αιμοσφαιρίνης στο αίμα ή στο υγρό που περιβάλλει τα κύτταρα διαφόρων ιστών: ενδαγγειακή/οξεία/χρόνια ~. [< αγγλ. h(a)emolysis, γαλλ. hémolyse, 1900]
αιμολυτικός , ή, ό [αἱμολυτικός] αι-μο-λυ-τι-κός επίθ.: ΙΑΤΡ. που σχετίζεται με την αιμόλυση ή την προκαλεί: ~ός: ίκτερος/στρεπτόκοκκος. ~ή: αναιμία. Ουραιμικό ~ό σύνδρομο. [< αγγλ. h(a)emolytic, γαλλ. hémolytique, 1900]
αιμομίκτης [αἱμομίκτης] αι-μο-μί-κτης ουσ. (αρσ.) & (σπάν.) αιμομείκτης: πρόσωπο που έχει διαπράξει αιμομιξία. [< μεσν. αιμομίκτης]
αιμομικτικός , ή, ό [αἱμομικτικός] αι-μο-μι-κτι-κός επίθ. & (σπάν.) αιμομεικτικός: που σχετίζεται με την αιμομιξία: ~ή: σχέση.
αιμομιξία [αἱμομιξία] αι-μο-μι-ξί-α ουσ. (θηλ.) & (σπάν.) αιμομειξία: ΝΟΜ. το ποινικό αδίκημα της σεξουαλικής επαφής ανάμεσα σε συγγενείς εξ αίματος. [< μτγν. αἱμομιξία]
αιμοπετάλια [αἱμοπετάλια] αι-μο-πε-τά-λι-α ουσ. (ουδ.) (τα) {αιμοπεταλί-ων, σπάν. στον εν. αιμοπετάλιο}: ΒΙΟΛ.- ΙΑΤΡ. καθένα από τα έμμορφα συστατικά του αίματος χωρίς πυρήνα και DNA που συμβάλλουν στην πήξη του: αυξημένα/χαμηλά ~. Δότες/μεταγγίσεις ~ων. Βλ. αιμόσταση. ΣΥΝ. θρομβοκύτταρα [< γαλλ. plaquette sanguine]
αιμοπεταλιακός , ή, ό [αἱμοπεταλιακός] αι-μο-πε-τα-λι-α-κός επίθ.: ΙΑΤΡ. που σχετίζεται με τα αιμοπετάλια. [< γαλλ. plaquettaire]
αιμοποίηση [αἱμοποίηση] αι-μο-ποί-η-ση ουσ. (θηλ.) & αιματοποίηση: ΙΑΤΡ. σχηματισμός αιμοσφαιρίων από τα αιμοποιητικά όργανα του σώματος. Πβ. ερυθροποίηση. Βλ. -ποίηση. [< γαλλ. hématopoïèse, αγγλ. hæm(at)opoiesis]
αιμοποιητικός , ή, ό [αἱμοποιητικός] αι-μο-ποι-η-τι-κός επίθ. & αιματοποιητικός: ΙΑΤΡ. που αναφέρεται ή συντελεί στην αιμοποίηση: ~ός: ιστός. ~ά: κύτταρα. Τα ~ά όργανα του σώματος (: μυελός των οστών, λεμφαδένες). Βλ. -ποιητικός. [< γαλλ. hématopoïétique , αγγλ. hæm(at)opoietic]
αιμόπτυση [αἱμόπτυση] αι-μό-πτυ-ση ουσ. (θηλ.) {-ης | -ύσεις, -ύσεων, συνηθέστ. στον πληθ.}: ΙΑΤΡ. αποβολή αίματος ή αιματηρών πτυέλων από το στόμα, συνήθ. λόγω παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος: Είχε φυματίωση και υπέφερε από/έκανε ~ύσεις. Βλ. αιματέμεση, απόχρεμψη. [< γαλλ. hémoptysie, αγγλ. hæmoptysis]
αιμορραγία [αἱμορραγία] αι-μορ-ρα-γί-α ουσ. (θηλ.) 1. ΙΑΤΡ. εκροή αίματος λόγω ρήξης του τοιχώματος των αιμοφόρων αγγείων: αρτηριακή/εγκεφαλική/εξωτερική/εσωτερική/κολπική/φλεβική ~. ~ από τη μύτη/το στόμα. Ο θάνατός του οφείλεται σε ακατάσχετη ~. ~ες πεπτικού συστήματος (βλ. αιμόπτυση). Πβ. μάτωμα. Βλ. -ρραγία. ΣΥΝ. αιμόρροια 2. (μτφ.) σημαντικό πλήγμα, γρήγορη και ανεξέλεγκτη απώλεια: οικονομική/πληθυσμιακή ~. [< αρχ. αἱμορραγία, γαλλ. hémorragie, αγγλ. h(a)emorrhage]
αιμορραγικός , ή, ό [αἱμορραγικός] αι-μορ-ρα-γι-κός επίθ.: ΙΑΤΡ. που προκαλεί αιμορραγία, σχετίζεται με αυτή ή αποτελεί σύμπτωμά της: ~ός: πυρετός (βλ. έμπολα). ~ή: γαστρίτιδα/διάθεση (βλ. αιμορροφιλία)/σηψαιμία. ~ό: εγκεφαλικό επεισόδιο/εξάνθημα/σοκ. Βλ. αντι~. [< αρχ. αἱμορραγικός, γαλλ. hémorragique, αγγλ. h(a)emorrhagic]
αιμορραγώ [αἱμορραγῶ] αι-μορ-ρα-γώ ρ. (αμτβ.) {αιμορραγ-εί ... | αιμορράγ-ησε, -ήσει, (λόγ.) μτχ. -ών, -ούσα} 1. έχω αιμορραγία, χάνω μεγάλη ποσότητα αίματος: ~ από τη μύτη/το στόμα. Τραύμα που ~εί. ~ούσε ακατάσχετα.2. (μτφ.) υφίσταμαι σημαντικό πλήγμα, αποδυναμώνομαι: Η εθνική οικονομία ~εί. Οι μικρές βιοτεχνίες ~ούν. Πβ. αιμάσσω. Βλ. αιμοδοτώ. ● ΦΡ.: πληγή που αιμορραγεί (μτφ.): ψυχικό ή συναισθηματικό τραύμα που δεν έχει επουλωθεί και γενικότ. δυσάρεστη κατάσταση που εξακολουθεί να υφίσταται: Ο θάνατος των γονιών του/ο χωρισμός παραμένει γι' αυτόν ~ ~ (= αιμορραγούσα πληγή). [< 1: αρχ. αἱμορραγῶ, πβ. αγγλ. hæmorrhage, 1920]
αιμορροΐδες [αἱμορροΐδες] αι-μορ-ρο-ΐ-δες ουσ. (θηλ.) (οι): ΙΑΤΡ. οζίδια στον πρωκτό ή στο κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου, που συνοδεύονται συχνά από αιμορραγία και αφόρητους πόνους: εξωτερικές/εσωτερικές ~. Αφαίρεση/διόγκωση/πρόπτωση των ~ων. Έβγαλε/υποφέρει από ~. ~ και κολίτιδα. Πβ. ζοχάδες. [< αρχ. αἱμορροΐς, γαλλ. hémorroïdes]
αιμορροφιλία [αἱμορροφιλία] αι-μορ-ρο-φι-λί-α ουσ. (θηλ.) & αιμοφιλία: ΙΑΤΡ. κληρονομική ασθένεια που οδηγεί, λόγω διαταραχών στην πήξη του αίματος, σε ακατάσχετη αιμορραγία με τον παραμικρό τραυματισμό, εκδηλώνεται κυρ. σε άντρες, αλλά μεταβιβάζεται μόνο από γυναίκες. Βλ. φυλοσύνδετος, -φιλία. [< γαλλ. hémophilie, αγγλ. hæmophilia]
αιματέμεση
αιματέμεση [αἱματέμεση] αι-μα-τέ-με-ση ουσ. (θηλ.): ΙΑΤΡ. εμετός αίματος που προέρχεται από το πεπτικό σύστημα, κυρ. το στομάχι. Βλ. αιμόπτυση. [< γαλλ. hématemèse, αγγλ. hæmatemesis]
αιμοδοτώ
αιμοδοτώ [αἱμοδοτῶ] αι-μο-δο-τώ ρ. (μτβ. κ. αμτβ.) {αιμοδοτ-είς ..., -ώντας | αιμοδότ-ησε, -ήσει, -είται, -ήθηκε, -ηθεί} (επίσ.) 1. (μτφ.) παρέχω πόρους, ενισχύω, εμπλουτίζω: Ο τουρισμός ~εί την οικονομία. Το ταμείο ~είται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Βλ. αιμορραγώ.|| Νέοι ηθοποιοί που ~ούν το θέατρο (βλ. νέο αίμα).2. (σπανιότ.) δίνω αίμα: Δεν μπορεί να ~ήσει για λόγους υγείας. Βλ. -δοτώ. [< γαλλ. donner de sang]
αιμόσταση
αιμόσταση [αἱμόσταση] αι-μό-στα-ση ουσ. (θηλ.) & αιμοστασία: ΙΑΤΡ. αναστολή της αιμορραγίας με φυσικά ή άλλα μέσα. ΣΥΝ. πήξη του αίματος [< μτγν. αἱμόστασις, γαλλ. hémostase, αγγλ. hæmostasis]
-καλλιέργεια
-καλλιέργεια β' συνθετικό θηλυκών ουσιαστικών που δηλώνει 1. συστηματική καλλιέργεια έκτασης και (συνεκδ. στον πληθ.) οι αντίστοιχες εκτάσεις ή το σύνολο των φυτών που καλλιεργούνται σε αυτές: αμπελο~/βαμβακο~/ελαιο~/καπνο~/πατατο~/ρυζο~/σιτο~. Δενδρο-καλλιέργειες. Βλ. -παραγωγή.|| (μέθοδο:) Βιο~/μονο~/πολυ~.|| (τόπο:) Αγρο~.2. εκτροφή σε ειδικές εγκαταστάσεις ψαριών ή θαλασσινών: θαλασσο~/ιχθυο~/οστρακο~/οστρεο~. Πβ. -κομία, -τροφία.3. ΒΙΟΛ.- ΙΑΤΡ. εργαστηριακή εξέταση ή τεχνική: αιματο~.|| Ιστο~/κυτταρο~.
-ληψία
-ληψία επίθημα θηλυκών ουσιαστικών∙ αναφέρεται 1. στη λήψη: αιμο~ (βλ. -δοσία)/δειγματο~.2. (μτφ.) στην κυρίευση, κατοχή: δαιμονο~ (= δαιμονοπληξία)/θρησκο~/ιδεο~. Βλ. -μανία.3. στην αποδοχή, ανάληψη εκτέλεσης: εργο~.4. στην καταγραφή με μηχανικά μέσα εικόνας ή/και ήχου: εικονο~/ηχο~.
-ποίηση
-ποίηση {-ποίησης (λόγ.) -ποιήσεως | σπανιότ. στον πληθ. -ποιήσεις} (λόγ.): επίθημα αφηρημένων θηλυκών ουσιαστικών που δηλώνει ενέργεια, προώθηση συγκεκριμένης διαδικασίας ή και το αποτέλεσμά της: αγιο~/αισθητο~/απομυθο~/εντατικο~/ευαισθητο~/θεο~/μαζο~/στοχο~. Κωδικο~/οπτικο~/σελιδο~. Κεφαλαιο~/μετοχο~/ρευστο~/τιμαριθμο~. Διεθνο~/κομματικο~/παγκοσμιο~/ποινικο~/φτωχο~.
-ποιητικός
-ποιητικός, ή, ό: επίθημα για τον σχηματισμό επιθέτων∙ δηλώνει ότι το προσδιοριζόμενο μπορεί να παράγει ή να έχει ως αποτέλεσμα ό,τι εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: αρτο~.|| (μτφ.) Σταθερο~.
-ρραγία
-ρραγία (λόγ.): επίθημα θηλυκών ουσιαστικών που αναφέρονται σε απώλεια αίματος, αιμορραγία οργάνου: γαστρο~/ρινο~ (πβ. -ρροια).
-ρροια
-ρροια (λόγ.): επίθημα ιατρικών όρων θηλυκού γένους με αναφορά σε παθολογική συνήθ. έκκριση υγρού: δακρύ~/πυό~/σιελό~.|| Eμμηνό~.
φυλοσύνδετος
φυλοσύνδετος, η, ο φυ-λο-σύν-δε-τος επίθ.: ΒΙΟΛ. (για κληρονομήσιμο χαρακτηριστικό) που σχετίζεται ή μεταφέρεται κυρ. με το χρωμόσωμα Χ: ~η: ασθένεια/διαταραχή/μεταβίβαση (βλ. αιμορροφιλία). ~α: γονίδια. ~η υπολειπόμενη κληρονομικότητα. [< αγγλ. sex-linked, 1912]
Πανεπιστημίου 28, 106 79, Αθήνα 210 3664700 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
