Αναζήτηση

άνθιση [ἄνθιση] άν-θι-ση ουσ. (θηλ.) & άνθηση & άνθισμα (το) 1. (μτφ.) ανάπτυξη, ακμή: οικονομική/πνευματική/πολιτιστική ~. ~ της επιστήμης/του θεάτρου/της τέχνης/του τουρισμού. ~ νέων επιχειρήσεων. Το ηλεκτρονικό εμπόριο βρίσκεται σε πλήρη ~. Η ναυτιλία γνωρίζει/παρουσιάζει σημαντική ~ τα τελευταία χρόνια. Πβ. πρόοδος. Βλ. ευρωστία. ΑΝΤ. μαρασμός (1), παρακμή 2. (κυριολ., συνήθ. στους τ. άνθιση, άνθισμα) ανθοφορία: πρόωρη/πρώιμη ~. Πβ. λουλούδιασμα. [< μτγν. ἄνθισις ‘ανθοφορία’, μτγν. ἄνθισμα ‘ρούχο με ζωηρά χρώματα’]

αντιιδρωτικός, ή, ό [ἀντιιδρωτικός] α-ντι-ι-δρω-τι-κός επίθ. & (λόγ.) ανθιδρωτικός: που ελέγχει, εμποδίζει ή καταπολεμά την εφίδρωση: ~ό: αποσμητικό/ύφασμα. ~ά: σπρέι. [< αγγλ. antiperspirant, 1944]

αντίσταση [ἀντίσταση] α-ντί-στα-ση ουσ. (θηλ.) 1. εναντίωση σε απειλητική κατάσταση, δράση, δύναμη· σταθερή αντίδραση: δυναμική/ένοπλη (πβ. άμυνα)/ηρωική/λαϊκή/πολιτική ~ (πβ. εξέγερση, στάση). Η ~ των υπερασπιστών της χώρας. ~ στα νέα μέτρα/στους πειρασμούς. Κάμπτω την ~ κάποιου. Συναντώ ~ στις επιδιώξεις μου. Πρόβαλε σθεναρή ~ μέχρι τέλους. Δεν έφερε καμία ~ (βλ. αντίρρηση). Παραδόθηκε χωρίς ~. Βλ. υποχώρηση.|| (με κεφαλ. το αρχικό Α, οργάνωση που αγωνίζεται ενάντια σε κατοχικές δυνάμεις ή δικτατορικά καθεστώτα:) Μέλος της ~ης (= αντιστασιακός). Έλαβε μέρος στην ~.|| Ακολουθεί τον δρόμο της ελάχιστης ~ης. Βλ. πυρ~. 2. ΗΛΕΚΤΡ. (σύμβ. R) η δυσκολία που προβάλλει ένας αγωγός στη διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλεσμα τη μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε θερμική και ειδικότ. ο ίδιος ο αγωγός, ο αντιστάτης: δυναμική/επαγωγική/ηλεκτρική/μεταβλητή (βλ. ρεοστάτης)/μιγαδική/στατική/σύνθετη (= εμπέδηση)/φυσική/χαμηλή/ωμική ~. ~ γείωσης (: για μείωση της έντασης τυχόν ρευμάτων διαρροής σε περίπτωση βραχυκυκλώματος)/εισόδου/εξόδου/ηλεκτροδίου/καθόδου/λαμπτήρα/μόνωσης/πυκνωτή/σύρματος.|| Πτώση τάσης στις ~άσεις. Η ~ κάηκε/υπερθερμάνθηκε. Βλ. αγωγιμότητα, μαγνητο~, φωτο~. 3. ΦΥΣ. δύναμη που εναντιώνεται στην κίνηση: (αυξημένη/μειωμένη/υψηλή) αεροδυναμική/μυϊκή/υδροδυναμική ~. ~ τριβής. Η ~ του αέρα/ρευστού. ~ στην κάμψη/στρέψη. 4. ΒΙΟΛ.- ΙΑΤΡ. η δυνατότητα ενός οργανισμού να αντιμετωπίζει μόλυνση ή ασθένεια: Το νέφος προκαλεί μειωμένη ~ στα κρυολογήματα. 5. (καταχρ.) αντοχή, ανθεκτικότητα: ~ ενός ιού στα αντιβιοτικά/ενός υλικού στη φωτιά. Το παραβολικό κάτοπτρο έχει μεγάλη ~ στον άνεμο.|| ~ στην αλλαγή/στον χρόνο.|| Έπεσαν οι ~άσεις του και δέχτηκε τον συμβιβασμό (: εξασθένησαν οι αμυντικοί μηχανισμοί). ● ΣΥΜΠΛ.: (Εθνική) Αντίσταση: ΙΣΤ. το σύνολο των οργανώσεων στην Ελλάδα που έδρασαν ενάντια στις δυνάμεις Κατοχής κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο., παθητική/ενεργητική αντίσταση: άρνηση εκτέλεσης εντολής χωρίς βία/με χρήση βίας: Παθητική ~ των εργαζομένων (πβ. ανυπακοή, πάλη).|| Παθητική ~ του καταναλωτή. ● ΦΡ.: αντίσταση κατά της Αρχής: ΝΟΜ. βίαιη απείθεια εναντίον κρατικού οργάνου, ώστε να μην πράξει το καθήκον του: Συνελήφθη για ~ ~ και σωματική βλάβη. [< γαλλ. résistance contre l΄ autorité] , κάνω αντίσταση: δρω οργανωμένα κατά μιας εξουσίας, είμαι μέλος αντιστασιακής οργάνωσης., κρατώ αντίσταση 1. αντιστέκομαι. 2. κρατάω κόντρα., βρίσκει αντίσταση βλ. βρίσκω [< μτγν. ἀντίστασις, γαλλ. résistance]

αφελληνισμός [ἀφελληνισμός] α-φελ-λη-νι-σμός ουσ. (αρσ.): εξάλειψη του ελληνικού στοιχείου, της ελληνικής ταυτότητας ή γενικότ. των ελληνικών χαρακτηριστικών: γλωσσικός/πλήρης/σταδιακός ~. ~ της αγοράς/ναυτιλίας/οικονομίας. ΑΝΤ. εξελληνισμός

βλάστηση βλά-στη-ση ουσ. (θηλ.) ΒΟΤ. 1. (περιληπτ.) το σύνολο των φυτών ενός τόπου: αραιή/δασική/θαμνώδης/μεσαία/οργιώδης/παρόχθια/πλούσια/πυκνή/τροπική/υψηλή/χαμηλή ~. Η ~ του βουνού/του νησιού/της περιοχής. Είδη ~ης. Κλίμα/χλωρίδα και ~. Πβ. πράσινο. Βλ. ξεραΐλα. 2. διαδικασία ανάπτυξης του εμβρύου στο σπέρμα φυτού: ~ του σπόρου. Πβ. εκ~, φύτρωμα. Βλ. ανα~. ● ΣΥΜΠΛ.: ζώνη βλάστησης βλ. ζώνη [< αρχ. βλάστησις ‘φύτρωμα βλαστών’]

ευρωστία [εὐρωστία] ευ-ρω-στί-α ουσ. (θηλ.) (λόγ.): η ιδιότητα του εύρωστου: (μτφ.) οικονομική ~. Η ~ των επιχειρήσεων. Πβ. ακμαιότητα, ισχύς.|| (κυριολ.) Ευεξία/ζωτικότητα/μακροζωία και ~.|| H ~ των φυτών (πβ. ανάπτυξη). ΣΥΝ. ρώμη ΑΝΤ. ασθενικότητα, καχεξία (2) [< αρχ. εὐρωστία]

-ηρός, ή, ό (λόγ.): επίθημα για την εμφατική δήλωση γνωρίσματος: αιματ~/αιχμ~/ανθ~/δαπαν~/ζω~/μελετ~/μοχθ~/νοσ~/οκν~/ολισθ~/σιωπ~/τολμ~. Πβ. -αρός, -ερός.

καρμπόν καρ-μπόν ουσ. (ουδ.) {άκλ.} 1. πολύ λεπτό χαρτί επικαλυμμένο στη μια πλευρά με μελάνι, το οποίο τοποθετείται ανάμεσα σε δύο φύλλα για μεταφορά στο δεύτερο των στοιχείων που αναγράφονται στο πρώτο: μαύρο/μπλε ~. Βλ. αποτύπωση, ξεπατικωτούρα, τσιγαρόχαρτο. 2. (μτφ.-συχνά αρνητ. συνυποδ.) για να δηλωθεί μεγάλη ή απόλυτη ομοιότητα: (ως επίθ.) ~ απαντήσεις (= πανομοιότυπες, ακριβώς οι ίδιες). (Σαν σε) ~ επανάληψη της ιστορίας! Είναι ~ ίδιοι (: δίδυμοι, φτυστοί)! (ως παραθετικό σύνθ.) Γκολ/φάση-~. [< γαλλ. (papier) carbone]

φυτικός, ή, ό φυ-τι-κός επίθ. 1. που έχει σχέση με τα φυτά ή προέρχεται από αυτά: ~ός: κόσμος. ~ή: ανάπτυξη/γη (: χώμα)/διατροφή/παραγωγή. ~ό: βασίλειο. ~οί: ιστοί/οργανισμοί. ~ές: ορμόνες (= φυτορμόνες)/ουσίες/πρωτεΐνες/στερόλες. ~ά: (βλαστο)κύτταρα/είδη. Αποζημίωση για ζημιές στο ~ό κεφάλαιο. Κέντημα/ψηφιδωτό με ~ό διάκοσμο. (ΑΡΧΑΙΟΛ.) ~ό: κόσμημα (βλ. ανθέμιο).|| ~ή: βαφή/κρέμα/μαργαρίνη/σαντιγί. ~ό: λίπασμα/λίπος (βλ. φυτίνη)/ρόφημα/τυρί. ~ές: τροφές. ~ά: εκχυλίσματα/έλαια/καλλυντικά (βλ. βιολογικά)/οιστρογόνα (: ομάδα ουσιών που προέρχονται από ~ά τρόφιμα)/προϊόντα/συμπληρώματα διατροφής/φάρμακα/χρώματα. Υδρογονωμένα ~ά λιπαρά. Βλ. ξηρο~. ΑΝΤ. ζωικός¹ 2. ΦΥΣΙΟΛ. που σχετίζεται με το αυτόνομο νευρικό σύστημα: ~ές: λειτουργίες (π.χ. αναπνοή). Βλ. νευρο~.|| (ΙΑΤΡ.) Ασθενείς σε ~ή κατάσταση. Πβ. φυτό. ● ΣΥΜΠΛ.: φυτικό οξύ: βασική μορφή αποθήκευσης του φωσφόρου σε πολλούς φυτικούς ιστούς και ιδ. σε ποικιλίες σιτηρών και φασολιών (σύμβ. C₆H₁₈P₆O₂₄). [< αγγλ. phytic acid] , αυτόνομο/φυτικό νευρικό σύστημα βλ. αυτόνομος, φυτικές/διαιτητικές ίνες βλ. διαιτητικός¹, φυτικός άνθρακας βλ. άνθρακας [< 1: αρχ. φυτικός 2: γαλλ. végétal]

ψυλλιάζομαι ψυλ-λιά-ζο-μαι ρ. (μτβ.) {ψυλλιά-στηκα, -στεί, -σμένος} (προφ.): υποπτεύομαι, υποψιάζομαι: Το ~στηκα ότι ... Κάτι είχα ~στεί, αλλά δεν ήμουν σίγουρος. Πβ. μυρίζ-, οσμίζ-ομαι. ● ΦΡ.: την ψυλλιάστηκα (τη δουλειά): το κατάλαβα, το αντιλήφθηκα: Προσπάθησαν να τον ξεγελάσουν, αλλά την ~ηκε ~. Από την αρχή την ψυλλιάστηκα ότι ήταν απατεώνας.