ακτινολογία [ἀκτινολογία] α-κτι-νο-λο-γί-α ουσ. (θηλ.): ΙΑΤΡ. επιστημονικός κλάδος που μελετά τη χρήση και εφαρμογή ακτίνων X και άλλων ακτινοβολιών για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς: επεμβατική/κλασική/ψηφιακή ~. ~-ραδιολογία. Εργαστήριο/τεχνικές/τεχνολόγος ~ας. ~ και απεικονιστική ιατρική. Βλ. ακτινο-διαγνωστική, -θεραπευτική, νευρο~, τηλε~, -λογία. ΣΥΝ. ραδιολογία (1) [< γαλλ. radiologie, 1904, αγγλ. radiology, 1900]
ακτινολογικός , ή, ό [ἀκτινολογικός] α-κτι-νο-λο-γι-κός επίθ.: ΙΑΤΡ. που σχετίζεται με την ακτινολογία ή/και τον ακτινολόγο: ~ός: έλεγχος/εξοπλισμός. ~ή: απεικόνιση/διάγνωση/εξέταση/τράπεζα. ~ό: εργαστήριο/ιατρείο. ~ές: εξετάσεις. ~ά: ευρήματα. ● Ουσ.: ακτινολογικό (το): το αντίστοιχο τμήμα νοσηλευτικού ιδρύματος. [< γαλλ. radiologique, 1904, αγγλ. radiological, 1909]
ακτινομετρία [ἀκτινομετρία] α-κτι-νο-με-τρί-α ουσ. (θηλ.): ΦΥΣ. επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με την ανίχνευση και ιδ. τη μέτρηση της ηλιακής και γήινης ακτινοβολίας. Βλ. ραδιομετρία, -μετρία. [< αγγλ. actinometry]
ακτινόμετρο [ἀκτινόμετρο] α-κτι-νό-με-τρο ουσ. (ουδ.): ΤΕΧΝΟΛ. όργανο που χρησιμοποιείται στην ακτινομετρία. Βλ. πυρανό-, πυρηλιό-μετρο. [< αγγλ. actinometer, γαλλ. actinomètre]
ακτινοπροστασία [ἀκτινοπροστασία] α-κτι-νο-προ-στα-σί-α ουσ. (θηλ.): προστασία ανθρώπων και χώρων από τις βλαβερές συνέπειες της ιονίζουσας ακτινοβολίας: αρχές/κανονισμοί ~ας. Διεθνής Επιτροπή ~ας. [< αγγλ. radioprotection, 1957, γαλλ. ~, 1958]
ακτινοσκόπηση [ἀκτινοσκόπηση] α-κτι-νο-σκό-πη-ση ουσ. (θηλ.) 1. η παρατήρηση της εσωτερικής δομής του ανθρώπινου σώματος ή σπανιότ. αδιαφανούς αντικειμένου με τη βοήθεια ακτίνων Χ πάνω στη φωτεινή οθόνη ειδικού μηχανήματος: (ΙΑΤΡ.) διαγνωστική/εγκεφαλική/ψηφιακή ~. ~ θώρακος. Ακτινογράφηση και ~. Υπερηχογραφήματα και ~ήσεις. Πβ. ακτινογραφία.|| Έλεγχος ασφαλείας χειραποσκευών με ~ (= ραδιοσκόπηση).2. (μτφ.) αντικειμενική παρατήρηση και εξέταση ή μελέτη: ~ του μεταμοντερνισμού/του προγράμματος. Βλ. -σκόπηση. ΣΥΝ. ακτινογραφία (2) [< 1: γαλλ. radioscopie, αγγλ. radioscopy]
ακτινοσκοπικός , ή, ό [ἀκτινοσκοπικός] α-κτι-νο-σκο-πι-κός επίθ.: ΙΑΤΡ. που σχετίζεται με την ακτινοσκόπηση: ~ός: έλεγχος. ~ή: εικόνα/εξέταση. ~ές: οθόνες/τεχνικές. ● επίρρ.: ακτινοσκοπικά [< γαλλ. radioscopique, αγγλ. radioscopic]
ακτινοτεχνολογία [ἀκτινοτεχνολογία] α-κτι-νο-τε-χνο-λο-γί-α ουσ. (θηλ.): ΦΥΣ.-ΙΑΤΡ. τεχνική εφαρμογή των ιονιζουσών ακτινοβολιών στη διαγνωστική απεικόνιση ή στην εφαρμογή θεραπευτικού σχήματος: απεικονιστική ~. Βλ. ραδιοτεχνολογία. [< αγγλ. radiotechnology]
ακτινοφυσική [ἀκτινοφυσική] α-κτι-νο-φυ-σι-κή ουσ. (θηλ.): ΦΥΣ.-ΙΑΤΡ. διεπιστημονικός κλάδος που έχει ως αντικείμενο μελέτης την ακτινοβολία και τις επιπτώσεις της: Θέματα ~ής και ακτινοπροστασίας. Πβ. ιατρική φυσική. [< γαλλ. radiophysique]
ακτινοφυσικός , ή, ό [ἀκτινοφυσικός] α-κτι-νο-φυ-σι-κός επίθ.: ΦΥΣ.-ΙΑΤΡ. που αναφέρεται στην ακτινοφυσική: ~ό: εργαστήριο.
ακτινοφυσικός [ἀκτινοφυσικός] α-κτι-νο-φυ-σι-κός ουσ. (αρσ. + θηλ.): επιστήμονας που έχει ειδικευτεί στην ακτινοφυσική: ~οί ιατρικής/νοσοκομείων. Οι ~οί διενεργούν τον έλεγχο των ακτινολογικών εργαστηρίων. [< γαλλ. radiophysicien]
ακτινοχειρουργική [ἀκτινοχειρουργική] α-κτι-νο-χει-ρουρ-γι-κή ουσ. (θηλ.): ΙΑΤΡ. αναίμακτη χειρουργική μέθοδος κατά την οποία η καταστροφή ιστών επιτυγχάνεται μέσω ιονίζουσας ακτινοβολίας (προερχόμενης από εξωτερική ή εμφυτευμένη πηγή), αντί χρήσης νυστεριού: στερεοτακτική ~. Μονάδα ρομποτικής ~ής. ~ για αφαίρεση νευρινώματος. H ~ αντικαθιστά την ανοιχτή νευροχειρουργική. [< αγγλ. radiosurgery, 1933, γαλλ. radiochirurgie]
ακτινωτός , ή, ό [ἀκτινωτός] α-κτι-νω-τός επίθ.: που έχει ακτίνες ή διάταξη σε σχήμα ακτίνων: ~ός: ανεμιστήρας/ρόδακας/τροχός. ~ή: ζάντα/ρόδα (ποδηλάτου). ~ά: ελαστικά.|| ~ός: δακτύλιος/μυς/(ΙΑΤΡ.) στέφανος. ~ή: (ΠΛΗΡΟΦ.) αναζήτηση/τομή. ~ό: δίκτυο/σχήμα/(ΑΝΑΤ.) σώμα του ματιού. ~ές: πτυχές/σκάλες. ΣΥΝ. ακτινοειδής ● επίρρ.: ακτινωτά [< μτγν. ἀκτινωτός, γαλλ. radial, radié]
άκτιστος , η/ος, ο [ἄκτιστος] ά-κτι-στος επίθ. 1. & άχτιστος: που δεν έχει ή δεν μπορεί να κτιστεί: ~η: περιοχή. ~ο: οικόπεδο/σπίτι. ΑΝΤ. κτιστός (1), οικοδομημένος (1) 2. ΘΕΟΛ. (για την Αγία Τριάδα) που δεν έχει δημιουργηθεί, αλλά υπάρχει προαιώνια: Ο ~ (θείος) Λόγος. Πβ. άυλος.|| (ως ουσ.-λόγ.) Το κτιστό και το ~ο. ● ΣΥΜΠΛ.: άκτιστο(ν) φως: ΘΕΟΛ. το υπέρλαμπρο θείο φως που περιέβαλε τους Ησυχαστές στην προσευχή τους ως μέθεξη του Θεού και των ενεργειών του· το φως που περιέβαλε τον Χριστό στο όρος Θαβώρ· η ίδια η ενέργεια του Θεού: Τον πλημμύρισε το ~ ~. [< 2: μτγν. ἄκτιστος]
ακτογραμμή [ἀκτογραμμή] α-κτο-γραμ-μή ουσ. (θηλ.) (λόγ.): γραμμή, κατά μήκος των ακτών, που καθορίζει τα όρια μεταξύ στεριάς και θάλασσας και συνεκδ. το μήκος της έκτασής της: φυσική ~. Αεροφωτογραφίες/μετατοπίσεις ~ών. Παράκτια ζώνη και ~.|| Η μόλυνση εκτείνεται σε ~ ... χιλιομέτρων. [< αγγλ. coastline]
ακτογραφία [ἀκτογραφία] α-κτο-γρα-φί-α ουσ. (θηλ.): ΓΕΩΓΡ. επιστημονικός κλάδος της γεωγραφίας που έχει ως αντικείμενο τη μελέτη της γεωφυσικής διαμόρφωσης των ακτών και την περιγραφή τους. Βλ. -γραφία.
ακτογραφικός , ή, ό [ἀκτογραφικός] α-κτο-γρα-φι-κός επίθ.: ΓΕΩΓΡ. που έχει σχέση με την ακτογραφία: ~ός: όρος. ~ά: στοιχεία (π.χ. χερσόνησοι, κόλποι, ακρωτήρια).
ακτοπλοΐα [ἀκτοπλοΐα] α-κτο-πλο-ΐ-α ουσ. (θηλ.) 1. μεταφορά με πλοία επιβατών και εμπορευμάτων στα λιμάνια ενός κράτους: ελληνική ~. Φουντώνει ο ανταγωνισμός στην ~. Βλ. -πλοΐα.2. ναυσιπλοΐα κοντά στις ακτές. [< γερμ. Küstenfahrt]
ακτοπλοϊκός , ή, ό [ἀκτοπλοϊκός] α-κτο-πλο-ϊ-κός επίθ.: που σχετίζεται με την ακτοπλοΐα ή/και τον ακτοπλόο: ~ός: κόμβος/πράκτορας/στόλος/χάρτης. ~ή: οδηγία/συγκοινωνία/σύνδεση. ~ό: δίκτυο/δρομολόγιο. ~ές: γραμμές/εταιρείες. ~ά: εισιτήρια. ● επίρρ.: ακτοπλοϊκώς [-ῶς] [< γαλλ. côtier]
-γραφία
-γραφία {-γραφιών} λεξικό επίθημα θηλυκών ουσιαστικών που δηλώνουν 1. σύνταξη κειμένων συγκεκριμένου είδους και συνεκδ. το σύνολό τους· κατάλογος έργων· κειμενικό είδος: δημοσιο~/ειδησεο~/επιφυλλιδο~. Αλληλο~/αρθρο~.|| Βιβλιο~/φιλμο~.|| Βιο~/διηγηματο~/ηθο~/ιστοριο~/πεζο~/χρονο~.2. γνωστικό αντικείμενο, επιστήμη: γεω~/εθνο~/λαο~/λεξικο~/παλαιο~/πετρο~/στρωματο~/χαρτο~/ωκεανο~.3. τρόπο γραφής: κακο~/καλλι~/ορθο~. Στενο~.|| (ΛΟΓΙΣΤ.) Απλο~/διπλο~.|| (ΙΑΤΡ.) Α~/δυσ~.4. τεχνική ή τέχνη αποτύπωσης, εκτύπωσης και κατ' επέκτ. το ίδιο το δημιούργημα: ελαιο~/λιθο~/ξυλο~/υδατο~/χαλκο~. Ξηρο~/τυπο~/φωτο~. Σκηνο~.|| Γελοιο~/θαλασσο~/ιχνο~/προσωπο~/τοιχο~/τοπιο~. Χορο~.|| Αγιο~/εικονο~.5. ιατρική εξέταση και ειδικότ. διαγνωστική απεικόνιση: αγγειο~ (πβ. -γράφημα)/αρτηριο~/μαστο~.
-λόγος
-λόγος επίθημα αρσενικών και θηλυκών ουσιαστικών με αναφορά σε 1. ειδικό επιστήμονα ή επαγγελματία: (o/η) αρχαιο~/αστικο~/βιο~/θεο~/παθο~. Εκλογο~.|| Ηλεκτρο~. Βλ. -γράφος.2. πρόσωπο που συνηθίζει να τοποθετείται ή να εκφράζεται με συγκεκριμένο τρόπο: (αρνητ. συνυποδ.) καταστροφο~/κινδυνο~.|| Ευφυο~. Καυχησιο~/λασπο~/χυδαιο~.3. (σπάν.) άτομο που συλλέγει ό,τι δηλώνει η πρωτότυπη λέξη: ανθο~/σταχυο~.4. (σπανιότ.-μόνο στο αρσ.) εργαλείο: βιδο~.
-πλοΐα
-πλοΐα: επίθημα με αναφορά σε θαλάσσιες κυρ. μεταφορές ή άλλες συγκοινωνίες: ακτο~/ατμο~/ναυσι~.|| Aερο~ (βλ. -πορία). ΠΛΟΪΑ
ραδιομετρία
ραδιομετρία ρα-δι-ο-με-τρί-α ουσ. (θηλ.): ΦΥΣ. επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με την ανίχνευση και ιδ. τη μέτρηση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Βλ. ακτινομετρία, -μετρία. [< αγγλ. radiometry, γαλλ. radiométrie]
ραδιοτεχνολογία
ραδιοτεχνολογία ρα-δι-ο-τε-χνο-λο-γί-α ουσ. (θηλ.): ΗΛΕΚΤΡΟΝ. κλάδος που ασχολείται με τις τεχνικές εφαρμογές κάθε μορφής ακτινοβολίας και ειδικότ. των ακτίνων Χ. Βλ. ακτινοτεχνολογία. [< αγγλ. radiotechnology]
-σκόπηση
-σκόπηση (λόγ.) επίθημα κυρ. αφηρημένων θηλυκών ουσιαστικών που δηλώνει 1. έρευνα, μελέτη: δημο~ (πβ. -μέτρηση).|| Ανα~/επι~.2. ΙΑΤΡ. εξέταση σε όργανο ή περιοχή του σώματος: αγγειο~/αρθρο~/βρογχο~/γαστρο~/κολονο~/κολπο~/κυστεο~/λαπαρο~/μεσοθωρακο~/οισοφαγο~/ουρηθρο~/οφθαλμο~/πρωκτο~/υστερο~. Πβ. -σκοπία.3. ΤΕΧΝΟΛ. εγγραφή εικόνας ή/και ήχου με ειδικό τρόπο ή μέσο: βιντεο~/μαγνητο~.
Πανεπιστημίου 28, 106 79, Αθήνα 210 3664700 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
