Αναζήτηση

ηχώ [ἠχώ] η-χώ ουσ. (θηλ.) {ηχούς} 1. ΦΥΣ. επιστροφή του ήχου ύστερα από ανάκλαση των ηχητικών κυμάτων σε κάποιο εμπόδιο: η ~ της φωνής. Πβ. αντήχηση.|| (μτφ.) Η ~ του παρελθόντος (πβ. απόηχος). ΣΥΝ. αντίλαλος (1) 2. (σπάν.-μτφ.) φερέφωνο: Είναι η ~ των λόγων του πατέρα του. [< αρχ. ἠχώ, γαλλ. écho, αγγλ. echo]

κατακλίνομαι κα-τα-κλί-νο-μαι ρ. (αμτβ.) {κατακλί-θηκε} (λόγ.): ξαπλώνω, συνήθ. για ύπνο· πλαγιάζω. [< αρχ. κατακλίνω]

ματιά μα-τιά ουσ. (θηλ.) 1. βλέμμα, κοίταγμα: αθώα/απλανής/διεισδυτική/ειρωνική/θολή/τρυφερή ~. Έριξε μια κλεφτή ~. Πονηρές ~ιές.|| (μια γρήγορη) ~ στον κόσμο/στα νέα. Το πρόγραμμα με μια ~ (: συνοπτικά, σύντομα). Αυτό το βλέπει κανείς με μια δεύτερη/πρόχειρη ~. 2. (μτφ.) τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων, οπτική γωνία: Βλέπει τα πράγματα με άλλη/διαφορετική/νέα ~ (= με άλλα/διαφορετικά/νέα μάτια). Πβ. άποψη. ● ΦΡ.: διασταυρώνονται τα βλέμματά μας βλ. διασταυρώνω, με την πρώτη ματιά βλ. πρώτος, πέφτει το μάτι/η ματιά/το βλέμμα μου (κάπου) βλ. μάτι, ρίχνω ένα βλέμμα/μια ματιά σε κάποιον βλ. ρίχνω, ρίχνω μια ματιά σε κάτι βλ. ρίχνω

-ότητα (λόγ.) επίθημα αφηρημένων θηλυκών ουσιαστικών που δηλώνουν 1. κατάσταση ή χαρακτηριστικό: αυστηρ~/γνησι~/προνοητικ~. Βλ. -ύτητα.|| (ΕΚΚΛΗΣ.) Oσι~/παναγι~. Αγι~/ιερ~ (ΣΥΝ. -οσύνη). 2. (περιληπτ., παράγ. από ουσ.) σύνολο ατόμων με κοινή ιδιότητα: αδελφ~/ανθρωπ~. [< αρχ. -ότης]

πίνακας πί-να-κας ουσ. (αρσ.) {πινάκ-ων} 1. επίπεδη, συνήθ. ορθογώνια, επιφάνεια, προορισμένη για να γράφει κάποιος πάνω της ή για την ανάρτηση πληροφοριών: σχολικός ~. Μαγνητικός/ξύλινος ~. Γράφω στον ~α με κιμωλία/μαρκαδόρο. Σβήνω τον ~α. Σήκωσε τον μαθητή στον ~α (: για προφορική εξέταση). Βλ. ασπρο~, μαυρο~, υαλο~.|| ~ τσόχας/φελλού. Ηλεκτρονικός ~ αναχωρήσεων-αφίξεων/μηνυμάτων. Ο φωτεινός ~ έγραφε το σκορ. Πβ. ταμπλό. Βλ. πινακίδα, ταμπέλα. 2. έργο ζωγραφικής σε καμβά που είναι στερεωμένος σε ξύλινο πλαίσιο: διάσημος/κλεμμένος ~. ~ με κορνίζα. Ο ~ φιλοτεχνήθηκε από τον ... Το μουσείο απέκτησε/εκθέτει/παρουσιάζει ~ες του ... Πβ. κάδρο. 3. κατάσταση, κατάλογος, λίστα (με γραμμές και στήλες)· απεικόνιση, παρουσίαση ταξινομημένων στοιχείων: βαθμολογικός/λογιστικός/στατιστικός/συγκριτικός ~. (Αλφαβητικός/οριστικός) ~ αποτελεσμάτων/διοριστέων/επιτυχόντων/κατάταξης. Ενιαίος ~ αναπληρωτών (εκπαιδευτικών). Αναλυτικός/συγκεντρωτικός ~ δαπανών. Κατάρτιση ~α. Εγγραφή/καταχώρηση στον ~α. Βλ. ίντεξ, πινάκιο.|| (σε βιβλίο, σύγγραμμα ή δικτυακό τόπο) ~ περιεχομένων (πβ. περιεχόμενα)/συμβόλων/συντομογραφιών. 4. ΤΕΧΝΟΛ. πλαίσιο με διακόπτες (στον τοίχο σπιτιού ή κτιρίου) ή μηχανικές διατάξεις (σε όχημα ή μηχάνημα): ηλεκτρικός ~. ~ αυτοματισμού/διανομής ισχύος/πυρανίχνευσης. Ο γενικός ~ της πολυκατοικίας.|| Ψηφιακός ~. ~ ενδείξεων/οργάνων/χειρισμού. Βλ. κονσόλα, πάνελ. 5. ΠΛΗΡΟΦ. ορθογώνια ή τετράγωνη διάταξη για την οργάνωση και παρουσίαση πληροφοριών, η οποία αποτελείται από γραμμές και στήλες που σχηματίζουν κελιά, μέσα στα οποία εισάγονται δεδομένα (π.χ. κείμενο ή γραφικά). 6. ΜΑΘ. σύστημα από αριθμούς που αναγράφονται σε μια διάταξη μ γραμμών και ν στηλών: διαγώνιος/μηδενικός/μοναδιαίος/ορθογώνιος/συμμετρικός/τετραγωνικός/τριγωνικός ~. Ιδιότητες/πράξεις ~ων. ● Υποκ.: πινακάκι (το) ● ΣΥΜΠΛ.: μονοδιάστατος πίνακας: ΜΑΘ. που αποτελείται από μία γραμμή., άγραφο χαρτί βλ. άγραφος, αντίστροφος πίνακας βλ. αντίστροφος, Περιοδικός Πίνακας (των Στοιχείων) βλ. περιοδικός, πίνακας ανακοινώσεων βλ. ανακοίνωση, πίνακας ελέγχου βλ. έλεγχος ● ΦΡ.: ζητώ την κεφαλή (κάποιου) επί πίνακι βλ. ζητώ [< αρχ. πίναξ, γαλλ. tableau, table]

σχέση σχέ-ση ουσ. (θηλ.) 1. αμοιβαία επαφή, επικοινωνία, αλληλεπίδραση μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων, ομάδων: αδελφική/επαγγελματική/εταιρική/παιδαγωγική/προβληματική/σοβαρή/στενή/συγγενική/συμβατική ~.|| (ειδικότ., ερωτικός δεσμός:) Ανοιχτή/ελεύθερη/εξωσυζυγική/κρυφή/ολοκληρωμένη/παράλληλη/παράνομη/περιστασιακή/ρομαντική/συντροφική/υγιής ~. Γενετήσιες/σαρκικές/σεξουαλικές ~εις. Δεν ξεπέρασε την προηγούμενή του ~. ~ με/χωρίς μέλλον/προοπτικές. ~ εξ αποστάσεως. Κάνω/συνάπτω ~ με κάποιον. Έχουμε ~ εδώ και καιρό. Μια παλιά μου ~ (πβ. γνωριμία).|| Διακρατικές/διπλωματικές/εμπορικές/εξωτερικές/κοινωνικές/νομικές/οικογενειακές/πελατειακές/πολιτικές/πολιτιστικές/τεταμένες/τυπικές/φιλικές ~εις. ~ ανταγωνισμού/εμπιστοσύνης/πάθους/στοργής. ~ ζωής (: μακροχρόνια και ουσιαστική). ~ αγάπης και μίσους. Διαφωνίες/προβλήματα/σύννεφα στη ~. ~ (μεταξύ) γονέων και παιδιών/δασκάλου και μαθητή/Εκκλησίας και κράτους/σχολείου και κοινωνίας.|| Διατηρώ ~εις με κάποιον. Έχω καλές ~εις με τους συνεργάτες μου. Πβ. παρτίδες. 2. ύπαρξη κοινών σημείων ή ο τρόπος σύνδεσης εννοιών, καταστάσεων, αντικειμένων· γενικότ. η θεώρησή τους ως προς ορισμένο χαρακτηριστικό ή κριτήριο: διαλεκτική/έμμεση/λογική ~. ~ αιτίας και αποτελέσματος (= αιτιώδης ~)/αλληλεπίδρασης/αντίθεσης/εναντίωσης/εξουσίας/προσφοράς και ζήτησης/συνωνυμίας/υπαλληλίας/υποτέλειας. Πβ. συνάρτηση, συσχέτιση.|| (Κάτι) δεν έχει ~ με το θέμα (πβ. άσχετος). Δεν έχω καμία ~ (= ανάμειξη) με το γεγονός.|| (ΜΑΘ.) Διμελής ~ (: που συνδέει τα στοιχεία δύο συνόλων σε ζεύγη).|| (ΜΗΧΑΝΟΛ.) Κιβώτιο πέντε ~εων/ταχυτήτων. ● ΣΥΜΠΛ.: δημόσιες σχέσεις: σύνολο ενεργειών με στόχο τη δημιουργία θετικής εικόνας για πρόσωπο, προϊόν ή επιχείρηση: οι ~ ~ του δημάρχου/του δημοσιογράφου/του καλλιτέχνη/της κυβέρνησης/του ποδοσφαιριστή/του συλλόγου/του υπουργείου. Κάνει ~ ~. Εργάζεται στις ~ ~. Σπουδές στις ~ ~. Τομέας/υπεύθυνος ~ίων ~εων. [< αγγλ. public relations,γαλλ. public-relations, 1951, relations publiques, 1957] , ανθρώπινες σχέσεις βλ. ανθρώπινος, διαπροσωπικές σχέσεις βλ. διαπροσωπικός, διεθνείς σχέσεις βλ. διεθνής, εργασιακές σχέσεις βλ. εργασιακός, πελατειακές σχέσεις βλ. πελατειακός, προγαμιαίες σχέσεις βλ. προγαμιαίος, σχέση ισοδυναμίας βλ. ισοδυναμία ● ΦΡ.: καμία σχέση (προφ.): για να δηλωθεί ότι η υπόθεση ή η εκτίμηση που κάνει κάποιος δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα: -Πώς ήταν η ταινία; Καλή; -~ ~! -Συζητάτε το συγκεκριμένο θέμα; -~ ~!, σχέση ένα προς πολλά: ΠΛΗΡΟΦ. σχέση οντοτήτων σχεσιακής βάσης δεδομένων κατά την οποία μια εγγραφή ενός πίνακα συνδέεται βάσει κλειδιού με πολλές εγγραφές ενός άλλου. Βλ. (σχέση) ένα προς ένα. [< αγγλ. one-to-many relationship] , σχετικά με/σε σχέση με & (λόγ.) εν σχέσει με: συγκριτικά, αναλογικά, αναφορικά με: Η τελευταία εργασία σου υπερτερεί/υστερεί ~ ~ τις προηγούμενες. ΣΥΝ. έναντι (1) [< 1: γαλλ. relation(s), αγγλ. relationship 2: αρχ. σχέσις]

-τρο & -τρό: επίθημα ουδέτερων ουσιαστικών∙ δηλώνει 1. εργαλείο, αντικείμενο με συγκεκριμένη χρήση ή λειτουργία: φλόγισ~. Σκέπασ~/στέγασ~. 2. χρηματικό ποσό που καταβάλλεται για παροχή υπηρεσιών: ασφάλισ~/κόμισ~. 3. κατάσταση, ιδιότητα που προκαλεί κάποιο έντονο συναίσθημα: γόη~/φόβη~. 4. τόπο: θέα~/θέρε~. Λου-τρό.