βοτανολογικός , ή, ό βο-τα-νο-λο-γι-κός επίθ.: ΒΟΤ. που σχετίζεται με τη βοτανολογία ή τον βοτανολόγο. ΣΥΝ. βοτανικός [< γαλλ. botanologique, αγγλ. botanological]
βοτανολόγιο βο-τα-νο-λό-γι-ο ουσ. (ουδ.) 1. εικονογραφημένο συνήθ. βιβλίο στο οποίο αναγράφονται τα βασικά χαρακτηριστικά και οι θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων. 2. (παλαιότ.) ειδικό τετράδιο ή άλμπουμ που περιείχε συλλογή αποξηραμένων φυτών για μελέτες. Πβ. φυτολόγιο. Βλ. -λόγιο. [< γαλλ. herbier]
βοτανολόγος βο-τα-νο-λό-γος ουσ. (αρσ. + θηλ.): επιστήμονας που ασχολείται με τη συλλογή και ιδ. τη μελέτη βοτάνων ή γενικότ. τη βοτανική: βιολόγος/φυσιοδίφης-~. Βλ. -λόγος. ΣΥΝ. φυτολόγος [< μεσν. βοτανολόγος 'αυτός που μαζεύει βότανα', γαλλ. botaniste, αγγλ. botanist]
βότσαλο βό-τσα-λο ουσ. (ουδ.): μικρή, συνήθ. στρογγυλεμένη πέτρα, με λεία επιφάνεια, που βρίσκεται στις παραλίες ή στις όχθες ποταμών ή λιμνών: χοντρό/ψιλό ~. Άσπρα ~α. Ψηφιδωτά με ~α (= βοτσαλωτά). Πβ. κροκάλα. Βλ. χαλίκι. ● Υποκ.: βοτσαλάκι (το) [< ιταλ. bozzolo]
βοτσαλωτός , ή, ό βο-τσα-λω-τός επίθ.: που έχει βότσαλα ή αποτελείται από αυτά: ~ός: βυθός. ~ή: ακρογιαλιά/παραλία.|| ~ή: αυλή. ~ό: δάπεδο. (ως ουσ.) Η τέχνη του ~ού.
βου1 ουσ. (ουδ.) {άκλ.} (προφ.): το γράμμα βήτα.
βου2 ουσ. (ουδ.): ΜΟΥΣ. ο δεύτερος φθόγγος της βυζαντινής μουσικής κλίμακας, αντίστοιχος προς τη νότα μι της ευρωπαϊκής. Βλ. πα2.
βουβαίνω βου-βαί-νω ρ. (μτβ.) {βούβα-νε, βουβά-θηκε, -θεί, συνήθ. μεσοπαθ.} (προφ.): κάνω κάποιον να σωπάσει ή να μείνει άναυδος: Η απάντησή της μας ~νε (= άφησε άφωνους). Είχαν όλοι ~θεί από τη συγκίνηση. Πβ. αποστομώνω, μουγγαίνω.|| (μτφ.) Το τηλέφωνο σήμερα ~θηκε (: δεν χτύπησε καθόλου). [< μεσν. βουβαίνω]
βουβάλι βου-βά-λι ουσ. (ουδ.) {βουβαλ-ιού} & βούβαλος (ο) 1. ΖΩΟΛ. μεγαλόσωμο βοοειδές (επιστ. ονομασ. Bubalus) με κέρατα και κοντό τρίχωμα, που ζει στα θερμά κλίματα και στα υγρά, ελώδη εδάφη: ασιατικό/αφρικανικό ~. Δέρμα ~ιού. Βλ. αγριοβούβαλο, βίσονας.2. {θηλ. βουβάλα} (μτφ.-προφ.-μειωτ.) πρόσωπο παχύσαρκο, δυσκίνητο ή χωρίς ευστροφία και ευαισθησία: Έχει γίνει ~ (= βόδι) από το πάχος. Πβ. χοντρομπαλάς.|| Άσ' τον, είναι ~, δεν καταλαβαίνει (= παχύδερμο, χοντρόπετσος). ● Υποκ.: βουβαλάκι (το) [< μεσν. βουβάλι(ον)]
βουβαλίσιος , ια, ιο βου-βα-λί-σιος επίθ.: που προέρχεται ή παράγεται από το βουβάλι: ~ια: μοτσαρέλα. ~ιο: γάλα/κρέας. Βλ. αγελαδινός, κατσικίσιος, -ίσιος.
βουβαμάρα βου-βα-μά-ρα ουσ. (θηλ.) (προφ.): κατάσταση κατά την οποία κάποιος μένει σιωπηλός ή άφωνος: απόλυτη ~. Στην αίθουσα έπεσε/επικράτησε ~ μετά την ανακοίνωση της παραίτησης. Πβ. μουγγαμάρα, σιγή, σιωπή.
βουβόκυκνος βου-βό-κυ-κνος ουσ. (αρσ.): ΟΡΝΙΘ. λευκός κύκνος (επιστ. ονομασ. Cygnus olor) που διακρίνεται για το μαύρο εξόγκωμα στη βάση του ράμφους του.
αγελαδινός
αγελαδινός, ή, ό [ἀγελαδινός] α-γε-λα-δι-νός επίθ. & (προφ.) αγελαδίσιος & (λαϊκό) γελαδινός & γελαδίσιος 1. που προέρχεται ή παράγεται από την αγελάδα: ~ό: βούτυρο/γάλα (βλ. κατσικίσιο, πρόβειο)/γιαούρτι/κρέας/τυρί.2. (μτφ.) που χαρακτηρίζεται από απραξία, νωθρότητα: ~ό: βλέμμα/ύφος.
γάζα γά-ζα ουσ. (θηλ.) 1. απορροφητικό, λευκό, συνήθ. βαμβακερό επίθεμα με αραιή πλέξη, που χρησιμοποιείται για την κάλυψη ή περιποίηση τραυμάτων ή ως σπόγγος σε μικρές εγχειρήσεις: αντιβιοτικές/αποστειρωμένες/αυτοκόλλητες/χειρουργικές ~ες. ~ες γύψου (βλ. νάρθηκας). Βλ. επίδεσμος, κομπρέσα, ταμπόν, χανζαπλάστ.2. {χωρ. πληθ.} λεπτό, διάφανο συνήθ. βαμβακερό, λινό ή μεταξωτό ύφασμα: κουρτίνες από ~. Πβ. βουάλ, τούλι, τουλπάνι. [< γαλλ. gaze]
-θεραπεία
-θεραπεία: β' συνθετικό θηλυκών ουσιαστικών που δηλώνουν θεραπεία με βάση συγκεκριμένη τεχνική ή μέθοδο: αντιβιο~/ορμονο~/φαρμακο~. Αερο~/ακτινο~/βελονο~/ηλεκτρο~/θαλασσο~/θερμο~/κινησιο~/κρυο~/λουτρο~/μεσο~/οζονο~/ραδιο~/υδρο~/φυσικο~/φωτο~/χημειο~. Aρωματο~/βοτανο~/γεμο~/κρυσταλλο~/σοκολατο~/φυτο~/χρωματο~. Δραματο~/εργασιο~/εργο~/μουσικο~/χορο~. Λογο~/ψυχο~. Ιππο~.|| Απο~.
-λογία επίθημα θηλυκών ουσιαστικών που αναφέρεται σε 1. επιστημονικό κλάδο ή τομέα: βιο~/γλωσσο~/επιστημο~/θεο~/κοινωνιο~/ορυκτο~/παθο~/πετρο~/φιλο~/ψυχο~. Βλ. -ικός.2. λόγο, λόγια: ακριβο~/αντι~/απο~/δικαιο~/ηθικο~.|| (αρνητ. συνυποδ.) Αερο~/εκλογο~/καταστροφο~/κενο~/πολυ~. Αισχρο~ (βλ. -λόγος)/δαιμονο~/κινδυνο~.|| (ομιλία) Δευτερο~.3. σύνολο συγκεντρωμένων στοιχείων, αρχών, κανόνων: (περιληπτ.) θεματο~ (πβ. -γραφία). Νομο~.|| (συλλογή) Aνθο~ (βλ. -λόγιο).|| Δεοντο~/μεθοδο~.4. προσδιορισμό, καθορισμό ή στο αποτέλεσμά τους: βαθμο~ (πβ. βαθμολόγηση)/δοσο~/χρονο~. Βλ. -λογώ.
-λόγιο
-λόγιο {-λογίου (σπανιότ.) -λόγιου | -λογίων} (περιληπτ.): επίθημα ουδέτερων ουσιαστικών με αναφορά σε σύνολο στοιχείων ή συστηματική καταγραφή, κατάλογο: λεξι~/υβρεο~.|| Ανεμο~/απουσιο~/βαθμο~/δειγματο~/εορτο~/ερωτηματο~/ημερο~/κτηματο~/μαθητο~/μισθο~/πελατο~/τιμο~/φοιτητο~.
-λόγος
-λόγος επίθημα αρσενικών και θηλυκών ουσιαστικών με αναφορά σε 1. ειδικό επιστήμονα ή επαγγελματία: (o/η) αρχαιο~/αστικο~/βιο~/θεο~/παθο~. Εκλογο~.|| Ηλεκτρο~. Βλ. -γράφος.2. πρόσωπο που συνηθίζει να τοποθετείται ή να εκφράζεται με συγκεκριμένο τρόπο: (αρνητ. συνυποδ.) καταστροφο~/κινδυνο~.|| Ευφυο~. Καυχησιο~/λασπο~/χυδαιο~.3. (σπάν.) άτομο που συλλέγει ό,τι δηλώνει η πρωτότυπη λέξη: ανθο~/σταχυο~.4. (σπανιότ.-μόνο στο αρσ.) εργαλείο: βιδο~.
πα2
πα2 ουσ. (ουδ.) {άκλ.}: ΜΟΥΣ. ο πρώτος φθόγγος της βυζαντινής μουσικής κλίμακας που αντιστοιχεί στη νότα ρε της ευρωπαϊκής. Βλ. βου2, γα, δι, κε, ζω2, νη.
χαλίκι
χαλίκι χα-λί-κι ουσ. (ουδ.): ΟΡΥΚΤ. μικρό θραύσμα σκληρού πετρώματος, το οποίο ανήκει στα αδρανή υλικά· (συνήθ. περιληπτ.) σύνολο τέτοιων θραυσμάτων: λεπτό(κοκκο) (βλ. γαρμπίλι)/χοντρό/ψιλό (βλ. σύντριμμα) ~. Λευκά ~ια. Δρόμος στρωμένος με ~ (= χαλικόστρωτος). Πβ. σκύρο, τρόχαλο. Βλ. λατύπη, μπετόν.|| Θαλασσινό/ποταμίσιο ~. Πολύχρωμα ~ια. Παραλία με ~. Βλ. βότσαλο.|| Χαλαζιακό ~ (για ενυδρείο). ● Υποκ.: χαλικάκι (το) [< μεσν. χαλίκι(ν) < αρχ. χάλιξ]
Πανεπιστημίου 28, 106 79, Αθήνα 210 3664700 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
