αντιπάστο [ἀντιπάστο] α-ντι-πά-στο ουσ. (ουδ.) {κυρ. πληθ. αντιπάστ-ι, χωρ. άλλους τ.}: ΜΑΓΕΙΡ. ορεκτικό σε ιταλικό γεύμα: ~ θαλασσινών. Ποικιλία από ~ι και ζυμαρικά. Βλ. μεζές, ορντέβρ, τάπας. [< ιταλ. antipasto, πβ. γαλλ. antipasti, περ. 1980]
Αντίπασχα [Ἀντίπασχα] Α-ντί-πα-σχα ουσ. (ουδ.) {άκλ.} (λαϊκό): η Κυριακή του Θωμά, η πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα. [< μεσν. αντίπασχα]
αντιπειρατικός , ή, ό [ἀντιπειρατικός] α-ντι-πει-ρα-τι-κός επίθ. ΑΝΤ. πειρατικός 1. που στοχεύει στην παρεμπόδιση ή και την πάταξη της πειρατείας, της παράνομης χρήσης προϊόντος: ~ή: εκστρατεία/προστασία (μουσικής/ταινιών)/τεχνολογία. ~ό: λογισμικό/σύστημα (δισκογραφικής εταιρείας).2. που αναλαμβάνει δράση κατά των πειρατών: ~ή δύναμη κρούσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης/του ΝΑΤΟ.
αντίπερα [ἀντίπερα] α-ντί-πε-ρα επίρρ. (λαϊκό): απέναντι: Κωπηλατώντας βγήκαμε ~. Πβ. αντίκρυ, πέρα.|| (ως επίθ.) Η ~ πλευρά (= αντικρινή). ● ΦΡ.: στην αντίπερα όχθη: στην άλλη και κατ' επέκτ. στην αντίπαλη μεριά: ~ ~ της λίμνης/του ποταμού.|| Έχουν περάσει ~ ~ του συστήματος. [< μεσν. αντίπερα]
αντιπεριβαλλοντικός , ή, ό [ἀντιπεριβαλλοντικός] α-ντι-πε-ρι-βαλ-λο-ντι-κός επίθ.: που οδηγεί στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος: ~ό και επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία έργο. Πβ. αντιοικολογικός. ΑΝΤ. οικολογικός (2) [< αγγλ. antienvironmental, 1970, γαλλ. anti-environnemental]
αντιπερισπασμός [ἀντιπερισπασμός] α-ντι-πε-ρι-σπα-σμός ουσ. (αρσ.) 1. (μτφ.) ενέργεια με στόχο την απόσπαση της προσοχής και κατ' επέκτ. την παραπλάνηση: κυβερνητικός/πολιτικός/ψυχολογικός ~. Διπλωματικοί/επικοινωνιακοί ~οί. Κίνηση ~ού. Επιχειρώ/κάνω/προκαλώ ~ό. Καταφεύγω σε ~ό.2. ΣΤΡΑΤ. πολεμική στρατηγική που αποσκοπεί στον αποπροσανατολισμό του εχθρού από το στόχο του: επίθεση/επιχείρηση/τακτική ~ού. [< 1: γαλλ. diversion 2: μτγν. ἀντιπερισπασμός]
αντιπεριφερειάρχης [ἀντιπεριφερειάρχης] α-ντι-πε-ρι-φε-ρει-άρ-χης ουσ. (αρσ. + θηλ.): περιφερειακός σύμβουλος, δεύτερος στην ιεραρχία μετά τον περιφερειάρχη. Βλ. αντινομάρχης.
αντιπηκτικός , ή, ό [ἀντιπηκτικός] α-ντι-πη-κτι-κός επίθ.: ΙΑΤΡ. που εμποδίζει, επιβραδύνει ή αναστέλλει πλήρως την πήξη του αίματος: ~ή: αγωγή. Η ασπιρίνη/το σκόρδο/το χαμομήλι έχει ~ές ιδιότητες. ΑΝΤ. πηκτικός (2) ● Ουσ.: αντιπηκτικό (το) 1. ΦΑΡΜΑΚ. το αντίστοιχο φάρμακο. Βλ. αντιθρομβωτικό, ιρουδίνη.2. ΧΗΜ.-ΤΕΧΝΟΛ. ουσία που μειώνει το σημείο πήξης και εμποδίζει το πάγωμα των υγρών ενός συστήματος, μιας μηχανής: ~ ψυγείου. Πβ. αντιψυκτικό, παραφλού. [< γαλλ.-αγγλ. anticoagulant]
αντιπληθωριστικός , ή, ό [ἀντιπληθωριστικός] α-ντι-πλη-θω-ρι-στι-κός επίθ.: ΟΙΚΟΝ. που σχετίζεται με τον αντιπληθωρισμό ή την καταπολέμηση του πληθωρισμού. ΑΝΤ. πληθωριστικός [< γαλλ. anti-inflationniste, 1949, αγγλ. anti-inflationary]
αντιπλημμυρικός , ή, ό [ἀντιπλημμυρικός] α-ντι-πλημ-μυ-ρι-κός επίθ.: που προλαμβάνει τις πλημμύρες ή προστατεύει από τις καταστρεπτικές συνέπειές τους: ~ή: θωράκιση/προστασία. ~ό: δίκτυο. ~ές: εργασίες. ~ά: αναχώματα/έργα/μέτρα/φράγματα.
αντιπληροφόρηση [ἀντιπληροφόρηση] α-ντι-πλη-ρο-φό-ρη-ση ουσ. (θηλ.): πληροφόρηση από άλλη οπτική γωνία, συνήθ. αντίθετη προς την κυρίαρχη.
αντιπλοίαρχος [ἀντιπλοίαρχος] α-ντι-πλοί-αρ-χος ουσ. (αρσ. + θηλ.): ΣΤΡΑΤ. υψηλόβαθμος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος, ανώτερος από τον πλωτάρχη και κατώτερος από τον πλοίαρχο κατά έναν βαθμό· αντιστοιχεί στον αντισυνταγματάρχη του Στρατού Ξηράς, τον αντισμήναρχο της Πολεμικής Αεροπορίας, τον αστυνομικό υποδιευθυντή της Ελληνικής Αστυνομίας και τον αντιπύραρχο της Πυροσβεστικής.
αντιπνευματικός , ή, ό [ἀντιπνευματικός] α-ντι-πνευ-μα-τι-κός επίθ.: που αντιτίθεται στα πνευματικά και πολιτιστικά αγαθά ή αδιαφορεί για αυτά: ~ή: εποχή. [< αγγλ. antispiritual, γαλλ. anti-spirituel]
αντίποδας [ἀντίποδας] α-ντί-πο-δας ουσ. (αρσ.) (απαιτ. λεξιλόγ.) 1. κατάσταση ή άποψη που είναι τελείως αντίθετη με κάποια άλλη: Ο ολοκληρωτισμός αποτελεί τον ~α της δημοκρατίας.2. ΓΕΩΔ. {συνήθ. στον πληθ.} σημείο της επιφάνειας της Γης που είναι διαμετρικά αντίθετο με κάποιο άλλο: Η ελληνική διασπορά στους Αντίποδες (= στην Αυστραλία). ● ΦΡ.: στον αντίποδα: σε πλήρη αντίθεση: ~~ αυτής της άποψης.Θέσεις που βρίσκονται ~ ~ της ιστορικής αλήθειας. Ο ρεαλισμός αναπτύχθηκε στους ~ες του ρομαντισμού. [< 1: γαλλ.-αγγλ. antipode 2: αρχ. ἀντίπους]
αντίποινα [ἀντίποινα] α-ντί-ποι-να ουσ. (ουδ.) (τα) {-ων (συνηθέστ.) αντιποίνων, σπανιότ. στον εν. αντίποινο} 1. πράξη αντεκδίκησης: σκληρά/στρατιωτικά ~. Απειλούν με ~. Προέβησαν/προχώρησαν σε ~. Υπό τον φόβο αντιποίνων.2. ΝΟΜ. περιοριστικά μέτρα ενός κράτους έναντι άλλου που έχει παραβεί τους διεθνείς εμπορικούς ή άλλους κανόνες. Πβ. αντίμετρα. Βλ. εμπάργκο. [< αρχ. τά ἀντίποινα]
αντιποιούμαι [ἀντιποιοῦμαι] α-ντι-ποι-ού-μαι ρ. (μτβ.) {αντιποιείται ...· εύχρ. στον ενεστ., σπανιότ. αντιποι-ήθηκε}: ΝΟΜ. οικειοποιούμαι παράνομα ξένο δικαίωμα, ιδιοκτησία ή εκμεταλλεύομαι εξουσία που κατέχω: Πρόσωπο που ~είται τις αρμοδιότητες του εισαγγελέα/την άσκηση δημόσιας υπηρεσίας/την ιατρική ιδιότητα. Πβ. ιδιοποιούμαι, σφετερίζομαι. [< αρχ. ἀντιποιοῦμαι]
αντινομάρχης [ἀντινομάρχης] α-ντι-νο-μάρ-χης ουσ. (αρσ. + θηλ.) (παλαιότ.): νομαρχιακός σύμβουλος, δεύτερος στην ιεραρχία μετά τον νομάρχη. Βλ. αντι-δήμαρχος, -περιφερειάρχης.
εμπάργκο
εμπάργκο [ἐμπάργκο] ε-μπάρ-γκο ουσ. (ουδ.) {άκλ.} 1. ΝΟΜ. εμπορικός αποκλεισμός: διεθνές/οικονομικό/πετρελαϊκό ~. Επιβολή ~ κατά της/προς την/στην ... Άρση/εφαρμογή/παραβίαση/χαλάρωση του ~. ΣΥΝ. μποϊκοτάζ (2) 2. ΝΟΜ. απαγόρευση απόπλου ή κατάπλου που επιβάλλεται από μια χώρα στα πλοία άλλης, κυρ. σε περιπτώσεις διεθνών εμπλοκών· θαλάσσιος αποκλεισμός. 3. (μτφ.) απαγόρευση, παρεμπόδιση: δημοσιογραφικό ~. Έσπασε το ~ δηλώσεων. Τέθηκε ~ στα γκάλοπ. [< αγγλ.-γαλλ. embargo]
μεζές
μεζές με-ζές ουσ. (αρσ.) {συνηθέστ. στον πληθ.} 1. αλμυρό κυρ. φαγητό που σερβίρεται σε μικρή ποσότητα, συνήθ. ως ορεκτικό, ή συνοδεύει αλκοολούχα ποτά: εκλεκτοί/θαλασσινοί/νηστίσιμοι/παραδοσιακοί/πικάντικοι/σπέσιαλ ~έδες (πβ. νοστιμιές). ~ με μελιτζάνα/τυρί. ~ για κρασί (= κρασο~)/μπίρα/ούζο (= ουζο~)/τσίπουρο. Ποικιλία ~έδων. Βλ. (κολοκυθο)κεφτές, λουκάνικο, μπουρεκάκι, ντολμαδάκια, σαγανάκι, χταποδάκι. Βλ. μπεκρή ~.2. (κατ' επέκτ.) πολύ μικρή ποσότητα τροφής, μπουκιά, χαψιά· (μτφ.-προφ.) ελάχιστο μερίδιο, προμήθεια. 3. (σπάν.-προφ.) για κάποιον ή κάτι που αποτελεί εύκολη υπόθεση, δεν μας δυσκολεύει: Τους συνομιλητές του τους έχει για ~έ. Βλ. -ές. ● Υποκ.: μεζεδάκι (το) ● ΦΡ.: παίρνω κάποιον στο ψιλό βλ. παίρνω [< μεσν. μεζές < τουρκ. meze, πβ. αγγλ. meze, 1994, γαλλ. mezze, 1937]
-ποίηση
-ποίηση {-ποίησης (λόγ.) -ποιήσεως | σπανιότ. στον πληθ. -ποιήσεις} (λόγ.): επίθημα αφηρημένων θηλυκών ουσιαστικών που δηλώνει ενέργεια, προώθηση συγκεκριμένης διαδικασίας ή και το αποτέλεσμά της: αγιο~/αισθητο~/απομυθο~/εντατικο~/ευαισθητο~/θεο~/μαζο~/στοχο~. Κωδικο~/οπτικο~/σελιδο~. Κεφαλαιο~/μετοχο~/ρευστο~/τιμαριθμο~. Διεθνο~/κομματικο~/παγκοσμιο~/ποινικο~/φτωχο~.
Πανεπιστημίου 28, 106 79, Αθήνα 210 3664700 Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
